Hızlı Link
- MADENCİLİK İLE İLGİLİ KANUN VE YÖNETMELİKLER
- MADEN - MERMER RUHSATI NASIL ALINIR?
- SATILIK VEYA RÖDEVANSLA MADEN, MERMER, TAŞ OCAĞI RUHSATLARI
- TÜRKİYE DE MERMERCİLİĞİN TARİHİ
- TARÄ°HTE DOÄžAL TAÅž VE TAÅžLARIN DÄ°LÄ°
- HEYKEL VE HEYKELCİLİĞİN TARİHİ
- DEPREM
- DEMİRİN TARİHÇESİ
- CEVHER ZENGÄ°NLEÅžTÄ°RME
- PATLAYICI MADDE ATEÅžLEYÄ°CÄ° YETERLÄ°LÄ°K BELGESÄ°
- GENEL KÃœLTÃœR
- MADENCÄ°LÄ°K Ä°LE Ä°LGÄ°LÄ° KAYNAKLAR VE KAYNAK LÄ°NKLERÄ°
- SERAMÄ°K
- ABD'YE Ä°HRACAT
HÄ°KAYELER TECRÃœBELER
AÄ°LE HEKÄ°MLİĞİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİ 1-27 MADDELER
YÖNETMELÄ°K
Sağlık Bakanlığından:
AÄ°LE HEKÄ°MLİĞİUYGULAMA YÖNETMELİĞİ
BÄ°RÄ°NCÄ°BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaçve kapsam
MADDE 1 –(1) Bu YönetmeliÄŸin amacı;
a) Birinci basamak saÄŸlık hizmetlerini güçlendirmek ve verilen saÄŸlık hizmetinin kalitesini artırmak için görev yapan aile hekimi ve aile saÄŸlığıelemanlarının çalışma usul ve esaslarını,
b) Çalışılan yer, kurum ve statülerine göre öncelik sıralamasını,
c) Aile hekimliÄŸi uygulamasına geçiÅŸe ve nakillere iliÅŸkin puanlama sistemini ve sayılarını,
ç) Aile saÄŸlığımerkezi olarak kullanılacak yerlerde aranacak fiziki ve teknik ÅŸartları,
d) EÄŸitim aile saÄŸlığımerkezinde veya biriminde görev yapan asistan/araÅŸtırma görevlisi, eÄŸitici ve aile saÄŸlığıelemanlarının çalışma usul ve esaslarını,
e) Eğitim aile sağlığımerkezi olarak kullanılacak yerlerde aranacak fiziki ve teknik şartları,
f) Meslek ilkelerini, iştanımlarını, performans ve hizmet kalite standartlarını,
g) Hasta sevk evrakı, reçete, rapor ve diÄŸer kullanılacak belgelerin ÅŸeklini ve içeriÄŸini,
ÄŸ) DiÄŸer kurum ve kuruluÅŸlarla iÅŸbirliÄŸini,
h) Kayıtların tutulmasını,
ı) Çalışma ve denetime iliÅŸkin sair usul ve esasları,
belirlemektir.
Dayanak
MADDE 2 –(1) Bu Yönetmelik 24/11/2004 tarihli ve 5258 sayılıAile HekimliÄŸi Kanununun 8 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar .
MADDE 3 –(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Aile hekimi: KiÅŸiye yönelik koruyucu saÄŸlık hizmetleri ile birinci basamak teÅŸhis, tedavi ve rehabilite edici saÄŸlık hizmetlerini yaÅŸ, cinsiyet ve hastalık ayrımıyapmaksızın, her kiÅŸiye kapsamlıve devamlıolarak belirli bir mekânda vermekle yükümlü, gerektiÄŸi ölçüde gezici saÄŸlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliÄŸi uzmanıveya Kurumun öngördüÄŸüeÄŸitimleri alan uzman tabip veya tabipleri,
b) Aile hekimliği birimi: Bir aile hekimi ile en az bir aile sağlığıelemanından oluşan yapıyı,
c) Aile saÄŸlığıelemanı: Aile hekimi ile birlikte hizmet veren, sözleÅŸmeli olarak çalıştırılan veya Türkiye Halk SaÄŸlığıKurumu veya eÄŸitim kurumunca görevlendirilen hemÅŸire, ebe, saÄŸlık memuru (toplum saÄŸlığı) ve acil tıp teknisyenini,
ç) Aile saÄŸlığımerkezi: Bir veya birden fazla aile hekimi ile aile saÄŸlığıelemanlarınca aile hekimliÄŸi hizmetinin verildiÄŸi saÄŸlık kuruluÅŸunu,
d) Asistan: Tıpta uzmanlık mevzuatına göre aile hekimliÄŸi uzmanlık eÄŸitimi veren üniversite ya da Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu eÄŸitim ve araÅŸtırma hastanelerinde aile hekimliÄŸi uzmanlık eÄŸitimi alan ve eÄŸitim sorumlusunun gözetim ve koordinasyonunda, eÄŸitim aile saÄŸlığımerkezlerinde veya biriminde aile hekimliÄŸi hizmeti veren asistan/araÅŸtırma görevlisini,
e) Bakanlık: Sağlık Bakanlığını,
f) Birinci basamak sağlık hizmetleri: Sağlığın teşviki, koruyucu sağlık hizmetleri ile ilk kademedeki teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hizmetlerinin bir arada verildiği, bireylerin hizmete kolayca ulaşabildikleri, etkin ve yaygın sağlık hizmeti sunumunu,
g) EÄŸitici: EÄŸitim aile saÄŸlığımerkezinde veya biriminde, tıpta uzmanlık mevzuatında belirlenen sorumluluÄŸu çerçevesinde, asistanlarca sunulan aile hekimliÄŸi hizmetlerini ve bu personelin eÄŸitimlerini koordine eden, öÄŸretim üyesi, öÄŸretim görevlisi, eÄŸitim görevlisi ve baÅŸasistan gibi tıpta uzmanlık mevzuatına göre yetkili eÄŸitim sorumlularını,
ÄŸ) EÄŸitim aile hekimliÄŸi birimi: EÄŸiticinin gözetim ve koordinasyonunda, bir asistan ile en az bir aile saÄŸlığıelemanından oluÅŸan yapıyı,
h) EÄŸitim aile saÄŸlığımerkezi: EÄŸiticinin gözetim ve koordinasyonunda, bir veya birden fazla asistan ile aile saÄŸlığıelemanlarınca aile hekimliÄŸi hizmetinin verildiÄŸi saÄŸlık kuruluÅŸunu,
ı) EÄŸitim Kurumu: Tıpta uzmanlık mevzuatına göre aile hekimliÄŸi uzmanlık eÄŸitimi veren üniversite ya da Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu eÄŸitim ve araÅŸtırma hastanelerini,
i) Entegre saÄŸlık hizmeti: Kurumca belirlenecek yerlerde, bünyesinde koruyucu saÄŸlık hizmetleri, acil saÄŸlık hizmetleri, muayene, tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri, doÄŸum, ana çocuk saÄŸlığıhizmetleri, ayakta ve/veya yatarak tıbbîve cerrahîmüdahale ile çevre saÄŸlığı, adlîtabiplik ve ağız/diÅŸsaÄŸlığıhizmetleri gibi hizmetlerin de verildiÄŸi, birinci basamak saÄŸlık hizmetlerini yoÄŸunlukla yürütmek üzere tasarlanmışsaÄŸlık hizmetini,
j) Geçici aile hekimi: Aile hekiminin yıllık izin, hastalık izni ve diÄŸer nedenlerle görev başında bulunamadığısürede yerine bakan veya boÅŸaile hekimliÄŸi pozisyonuna yerleÅŸtirme yapılıncaya kadar bu pozisyona görevlendirilen aile hekimini,
k) Geçici aile saÄŸlığıelemanı: Aile saÄŸlığıelemanının yıllık izin, hastalık izni ve diÄŸer nedenlerle görev başında bulunamadığısürede yerine bakan veya boÅŸaile saÄŸlığıelemanıpozisyonuna yerleÅŸtirme yapılıncaya kadar bu pozisyona görevlendirilen aile saÄŸlığıelemanını,
l) Gezici saÄŸlık hizmeti: Aile hekimi ve/veya aile saÄŸlığıelemanının, müdürlükçe tespit edilen uzak mahalle, belde, köy, mezra gibi yerleÅŸim birimlerine, Türkiye Halk SaÄŸlığıKurumunca belirlenen usul ve esaslara göre giderek mahallinde vereceÄŸi saÄŸlık hizmetini,
m) Hizmet bölgesi, hizmet grubu ve hizmet puanı: 8/6/2004 tarihli ve 25486 sayılıResmîGazete’de yayımlanan SaÄŸlık BakanlığıAtama ve Nakil YönetmeliÄŸinin ilgili maddelerinde açıklanan bölge, grup ve puanlarını,
n) Kanun: 5258 sayılıAile Hekimliği Kanununu,
o) Kurum: Türkiye Halk SaÄŸlığıKurumunu,
ö) Müdürlük: Halk saÄŸlığımüdürlüÄŸünü,
p) Toplum saÄŸlığımerkezi: Bölgesinde yaÅŸayan toplumun saÄŸlığınıgeliÅŸtirmeyi ve korumayıön plana alarak saÄŸlıkla ilgili risk ve sorunlarıbelirleyen, bu sorunlarıgidermek için planlama yapan ve bu planlarıuygulayan, uygulatan; birinci basamak koruyucu, iyileÅŸtirici ve rehabilite edici saÄŸlık hizmetlerini müdürlüÄŸün sevk ve idaresinde organize eden, bu hizmetlerin verimli ÅŸekilde sunulmasınıizleyen, deÄŸerlendiren ve destekleyen, bölgesinde bulunan saÄŸlık kuruluÅŸlarıile diÄŸer kurum ve kuruluÅŸlar arasındaki koordinasyonu saÄŸlayan saÄŸlık kuruluÅŸunu,
r) Yerinde saÄŸlık hizmeti: Aile hekimi ve/veya aile saÄŸlığıelemanının, müdürlükçe tespit edilen cezaevi, çocuk ıslahevi, huzurevi, korunmaya muhtaççocukların barındığıçocuk yuvalarıve yetiÅŸtirme yurtlarıgibi toplu yaÅŸam alanlarına Kurumca belirlenen usul ve esaslara göre giderek, yerinde vereceÄŸi saÄŸlık hizmetini,
ifade eder.
Ä°KÄ°NCÄ°BÖLÜM
Çalışma Usul ve Esasları
Aile hekiminin görev, yetki ve sorumlulukları
MADDE 4 –(1) Aile hekimi, aile saÄŸlığımerkezini yönetmek, birlikte çalıştığıekibi denetlemek ve hizmet içi eÄŸitimlerini saÄŸlamak, Bakanlıkça ve Kurumca yürütülen özel saÄŸlık programlarının gerektirdiÄŸi kiÅŸiye yönelik saÄŸlık hizmetlerini yürütmekle yükümlüdür.
(2) Aile hekimi, kendisine kayıtlıkiÅŸileri bir bütün olarak ele alıp kiÅŸiye yönelik koruyucu, tedavi ve rehabilite edici saÄŸlık hizmetlerini bir ekip anlayışıiçinde sunar.
(3) Aile hekiminin Kurumca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde görev, yetki ve sorumluluklarıaÅŸağıda belirtilmiÅŸtir.
a) Çalıştığıbölgenin saÄŸlık hizmetinin planlamasında bölgesindeki toplum saÄŸlığımerkezi ile iÅŸbirliÄŸi yapmak.
b) Hekimlik uygulamasısırasında karşılaÅŸtığıtoplum ve çevre saÄŸlığınıilgilendiren durumlarıbölgesinde bulunduÄŸu toplum saÄŸlığımerkezine bildirmek.
c) Kendisine kayıtlıkiÅŸilerin ilk deÄŸerlendirmesini yapmak için altıay içinde ev ziyaretinde bulunmak veya kiÅŸiler ile iletiÅŸime geçmek.
ç) KiÅŸiye yönelik koruyucu saÄŸlık hizmetleri ile birinci basamak teÅŸhis, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini vermek.
d) SaÄŸlıkla ilgili olarak kayıtlıkiÅŸilere rehberlik yapmak, saÄŸlığıgeliÅŸtirici ve koruyucu hizmetler ile ana çocuk saÄŸlığıve üreme saÄŸlığıhizmetlerini vermek.
e) Periyodik sağlık muayenesi yapmak.
f) KayıtlıkiÅŸilerin yaÅŸ, cinsiyet ve hastalık gruplarına yönelik izlem ve taramaları(kanser, kronik hastalıklar, gebe, lohusa, yenidoÄŸan, bebek, çocuk saÄŸlığı, adölesan (ergen), eriÅŸkin, yaÅŸlısaÄŸlığıve benzeri) yapmak.
g) Evde takibi zorunlu olan engelli, yaÅŸlı, yatalak ve benzeri durumdaki kendisine kayıtlıkiÅŸilere evde veya gezici/yerinde saÄŸlık hizmetlerinin yürütülmesi sırasında kiÅŸiye yönelik koruyucu saÄŸlık hizmetleri ile birinci basamak teÅŸhis, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini vermek.
ÄŸ) Aile saÄŸlığımerkezi ÅŸartlarında teÅŸhis veya tedavisi yapılamayan hastalarısevk etmek, sevk edilen hastaların geri bildirimi yapılan muayene, tetkik, teÅŸhis, tedavi ve yatışbilgilerini deÄŸerlendirmek, ikinci ve üçüncübasamak tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri ile evde saÄŸlık hizmetlerinin koordinasyonunu saÄŸlamak.
h) Tetkik hizmetlerinin verilmesini saÄŸlamak ya da bu hizmetleri vermek.
ı) Verdiği hizmetlerle ilgili olarak sağlık kayıtlarınıtutmak ve gerekli bildirimleri yapmak.
i) Kendisine kayıtlıkiÅŸileri yılda en az bir defa deÄŸerlendirerek saÄŸlık kayıtlarınıgüncellemek.
j) GerektiÄŸinde hastayıgözlem altına alarak tetkik ve tedavisini yapmak.
k) Entegre saÄŸlık hizmetinin sunulduÄŸu merkezlerde gerektiÄŸinde hastayıgözlem amaçlıyatırarak tetkik ve tedavisini yapmak.
l) Ä°lgili mevzuatta birinci basamak saÄŸlık kuruluÅŸlarıve resmîtabiplerce kiÅŸiye yönelik düzenlenmesi öngörülen her türlüsaÄŸlık raporu, sevk evrakı, reçete ve sair belgeleri düzenlemek.
m) Kurumca belirlenen konularda hizmet içi eÄŸitimlere katılmak.
n) Kurumca ve ilgili mevzuat ile verilen diÄŸer görevleri yapmak.
Aile saÄŸlığıelemanının görev, yetki ve sorumlulukları
MADDE 5 –(1) Aile saÄŸlığıelemanı, aile hekimi ile birlikte ekip anlayışıiçinde kiÅŸiye yönelik koruyucu, tedavi ve rehabilite edici saÄŸlık hizmetlerini sunmak ve görevinin gerektirdiÄŸi hizmetler ile ilgili saÄŸlık kayıt ve istatistiklerini tutmakla yükümlüdür. 4 üncümaddede sayılan görevlerin yerine getirilmesinde aile hekimi ile birlikte çalışır.
(2) Aile saÄŸlığıelemanının Kurumca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde görev, yetki ve sorumluluklarıaÅŸağıda belirtilmiÅŸtir.
a) KiÅŸilerin hayati bulgularınıölçmek ve kaydetmek.
b) Aile hekiminin gözetiminde, talimatıverilen ilaçlarıuygulamak.
c) Yara bakım hizmetlerini yürütmek.
ç) Tıbbi alet, malzeme ve cihazların hizmete hazır bulundurulmasınısaÄŸlamak.
d) Poliklinik hizmetlerine yardımcıolmak, tıbbi sekreter bulunmadığıhallerde sevk edilen hastaların sevk edildiği kurumla koordinasyonunu sağlamak.
e) Gereken tetkikler için numune almak, eÄŸitimini aldığıbasit laboratuvar tetkiklerini yapmak veya aldığınumunelerin ilgili laboratuvar tarafından teslim alınmasınısaÄŸlamak.
f) Gezici ve yerinde saÄŸlık hizmetleri, saÄŸlığıgeliÅŸtirici ve koruyucu hizmetler ile ana çocuk saÄŸlığıve üreme saÄŸlığıhizmetlerini vermek, evde saÄŸlık hizmetlerinin verilmesinde aile hekimine yardımcıolmak.
g) Kurumca belirlenen hizmet içi eÄŸitimlere katılmak.
ÄŸ) SaÄŸlık hizmetlerinin yürütülmesi ile ilgili olarak görev, yetki ve sorumluluklarıkapsamında aile hekiminin verdiÄŸi diÄŸer görevleri yerine getirmek.
h) Kurumca ve ilgili mevzuat ile verilen diÄŸer görevleri yapmak.
Gezici ve yerinde saÄŸlık hizmetlerinin yürütülmesi
MADDE 6 –(1) Aile hekimliÄŸi pozisyonlarının planlanmasında; saÄŸlık hizmetine ulaşımın zor olduÄŸu belde, köy, mezra, uzak mahalleler ve benzeri yerleÅŸim yerleri için gezici saÄŸlık hizmeti; cezaevi, çocuk ıslahevi, huzurevi, korunmaya muhtaççocukların barındığıçocuk yuvalarıve yetiÅŸtirme yurtlarıgibi özellik arz eden toplu yaÅŸama alanlarından oluÅŸan yerler için ise yerinde saÄŸlık hizmeti bölgeleri müdürlükçe belirlenerek Kurumca onaylanır. Gezici saÄŸlık hizmet bölgesi veya yerinde saÄŸlık hizmet bölgesi olarak onaylanan yerlerle ilgili yapılmak istenen deÄŸiÅŸiklikler 6 aylık dönemler halinde ilgili aile hekimlerinin de görüÅŸleri alınmak suretiyle müdürlükçe belirlenerek Kurumun onayına sunulur. Aile hekimi tarafından talep edilen gezici veya yerinde saÄŸlık hizmet bölgesi deÄŸiÅŸiklikleri ise müdürlükçe uygun bulunmasıdurumunda, 6 aylık dönem kısıtlamasına tabi olmaksızın Kurum onayına sunulur. Kurum onayına sunulan deÄŸiÅŸiklik tekliflerine iliÅŸkin karar Kurum tarafından en geç1 ay içerisinde alınır.
(2) Cezaevi, çocuk ıslahevi, huzurevi, korunmaya muhtaççocukların barındığıçocuk yuvalarıve yetiÅŸtirme yurtlarıgibi kiÅŸilerin kayıtlıolduklarıaile hekimlerine doÄŸrudan baÅŸvuru imkânlarının olmadığıya da aile hekimlerini serbestçe seçme imkânının bulunmadığıtoplu olarak yaÅŸanılan ancak tabibi olmayan kurumların talepleri üzerine bir ya da birden çok aile hekimi yerinde saÄŸlık hizmeti vermekle yükümlükılınabilir. Bu kurumlarda yerinde saÄŸlık hizmeti veren aile hekimleri, kurumlarda ikamet eden kiÅŸileri kayıt ederler. Yerinde saÄŸlık hizmet bölgesi olarak ilan edilen kurumlar, aile hekimlerinin sunacağısaÄŸlık hizmeti için asgari ÅŸartlarısaÄŸlamakla yükümlüdür. Bu yerlerde her 100 kiÅŸi için ayda üçsaatten az olmamak üzere; 750 kayıtlıkiÅŸiye kadar haftada en az bir kez, 750 ve üzeri kayıtlıkiÅŸiye ise haftada en az iki kez yerinde saÄŸlık hizmeti verilir. Cezaevi ve çocuk ıslahevi için bu süre iki kat olarak uygulanır.
(3) Aile hekimlerinin gezici saÄŸlık hizmeti sunacaklarıbölgelerdeki yerleÅŸim birimlerine bir plan dâhilinde periyodik aralıklarla ulaÅŸmalarıve hizmet vermeleri esastır. Gezici saÄŸlık hizmetine iliÅŸkin planlama; coÄŸrafi durum, iklim ve ulaşım ÅŸartlarıile kendisine baÄŸlıyerleÅŸim birimlerinin sayısıdikkate alınarak ve gezici saÄŸlık hizmeti sunulacak yerleÅŸim yerine ulaÅŸmak amacıyla yolda geçen süreler hariçolmak üzere her 100 kiÅŸi için ayda iki saatten az olmamak kaydıyla o yerleÅŸim yerinde aile hekimi tarafından yapılır. Nüfusu 250 kiÅŸiye kadar olan yerleÅŸim yerlerine en az ayda bir kez, 250 ile 500 kiÅŸi arasında olan yerleÅŸim yerleri için en az ayda iki kez, nüfusu 500 ve üzeri olan yerleÅŸim yerlerine ise en az haftada bir kez gezici saÄŸlık hizmeti verilir. Gezici saÄŸlık hizmeti bölgesinde Bakanlığa ait saÄŸlık tesisi var ise bu tesisler hizmet için kullanılabilir.
(4) Gezici saÄŸlık hizmeti planlamasıyapılırken, istatistikîolarak aile hekimliÄŸi birimine müracaat eden hasta yoÄŸunluÄŸunun en az olduÄŸu günler için planlama yapılır. Aile hekimi gezici ve/veya yerinde saÄŸlık hizmeti planınısözleÅŸme döneminin ilk ayında aylık olarak yapar ve toplum saÄŸlığımerkezine bildirir. Bu plan sözleÅŸme döneminin sonuna kadar her ay uygulanır. Her ayın sonunda gezici/yerinde hizmet faaliyet raporunu toplum saÄŸlığımerkezine bildirir. Zorunlu hallerde aile hekimi her türlügezici hizmet planıdeÄŸiÅŸikliÄŸini hizmeti aksatmayacak ÅŸekilde bölgesindeki toplum saÄŸlığımerkezine önceden bildirir. Aile hekimi; köy ve mahalle muhtarlarıile kurum yetkilileri vasıtasıyla en geçbir önceki ayın son iÅŸgünüsaat 12.00 ye kadar programının duyurulmasınısaÄŸlar. Aile saÄŸlığıelemanının görev yetki ve sorumluluklarıçerçevesinde, gezici/yerinde saÄŸlık hizmetlerinin ilgili kısmıulaşım ve tıbbi donanım imkânlarının aile hekimince saÄŸlanmasıkaydıyla aile saÄŸlığıelemanıtarafından da yapılabilir. Aile saÄŸlığıelemanınca yapılan gezici/yerinde saÄŸlık hizmeti süresi aile hekiminin gezici/yerinde saÄŸlık hizmeti süresinden sayılmaz.
(5) Gezici saÄŸlık hizmetinin verildiÄŸi günlerde tek birimli aile saÄŸlığımerkezinin hizmete açık tutulmasısaÄŸlanır.
Bağışıklama hizmetleri
MADDE 7 –(1) Bağışıklama hizmetleri aile hekimi tarafından yürütülür. GeniÅŸletilmiÅŸbağışıklama programıkapsamında ve/veya Bakanlık ve Kurum tarafından yürütülen kampanyalar doÄŸrultusunda ihtiyaçduyulan aşılar, bölgesindeki toplum saÄŸlığımerkezi tarafından aile hekimlerine ulaÅŸtırılır. Aile hekimleri aile saÄŸlığımerkezinde soÄŸuk zincir ÅŸartlarının sürdürülmesi için gerekli tedbirleri alır. Birden çok aile hekiminin görev yaptığıaile saÄŸlığımerkezlerinde, aile hekimlerinin müÅŸtereken muhafaza ettikleri aşılar için üçer aylık aralıklarla bir aile hekimi ve bir aile saÄŸlığıelemanısoÄŸuk zincir sorumlusu olarak belirlenir. Aile saÄŸlığımerkezinde yalnızca bir aile hekimliÄŸi biriminin bulunmasıhalinde sorumluluk bu birimdeki aile hekimi ile aile saÄŸlığıelemanına aittir.
Aile hekimliÄŸi birimine kiÅŸi kaydıve aile hekimi seçimine iliÅŸkin esaslar
MADDE 8 –(1) KiÅŸilerin aile hekimlerine ilk kaydı, müdürlük tarafından ikamet ettikleri bölge göz önünde bulundurularak yapılır. YenidoÄŸanlar ile henüz nüfusa kayıtlıolmayan bebek ve çocuklar annelerinin kayıtlıolduÄŸu aile hekimine kaydedilir. Her ilçe ve 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılıBüyükÅŸehir Belediyesi Kanununa tabi olmayan il merkezleri ayrıbir bölgedir. KiÅŸiler, aile hekimini bölge sınırlamasıolmaksızın serbestçe seçebilirler. Zorunlu haller dışında aile hekimi üçaydan önce deÄŸiÅŸtirilemez. Aile hekimi deÄŸiÅŸikliÄŸi kiÅŸilerin yazılıtalebi üzerine hizmet almak istediÄŸi aile hekimince veya ilgili toplum saÄŸlığımerkezince yapılır. Aile hekimince yapılan deÄŸiÅŸiklik, talep belgesi ile birlikte beÅŸiÅŸgünüiçerisinde ilgili toplum saÄŸlığımerkezine ulaÅŸtırılır.
(2) SaÄŸlık hizmeti sunumu sırasında meydana gelen ÅŸiddet olayının adli veya mülki idare makamlarınca verilen belgeyle belgelendirilmesi durumunda, aile hekimi veya aile saÄŸlığıelemanına ÅŸiddet uygulayan kiÅŸinin müdürlükçe mevcut aile hekiminden kaydısilinir. Bu ÅŸekilde kaydısilinen kiÅŸinin, aynıiÅŸgünüiçerisinde yeni aile hekimi seçmemesi durumunda ikamet ettiÄŸi bölge göz önünde bulundurulmak suretiyle kayıtlınüfusu en düÅŸük aile hekimine müdürlükçe kaydıyapılır.
(3) Ä°kamet ettiÄŸi ilden baÅŸka bir ile ikamet amacıyla yeni gelen kiÅŸiler istedikleri bir aile hekimine kayıt yaptırırlar. Ä°kamet amacıyla yer deÄŸiÅŸtiren kiÅŸinin talepte bulunmamasıhalinde, 30 gün içerisinde toplum saÄŸlığımerkezi tarafından kiÅŸiye ulaşılarak ve kendisine bilgi verilmek sureti ile yeni adresine yakın aile hekimlerinden nüfusu en düÅŸük olanına kayıt edilir.
(4) Herhangi bir nedenle bölgedeki aile hekimleri tarafından kayıt edilemeyen kiÅŸi, müdürlük tarafından öncelikle ikamet ettiÄŸi yere yakın ve en az kiÅŸi kaydıolan aile hekiminin listesine eklenir.
(5) Gezici saÄŸlık hizmeti verilen yerlerde oturan kiÅŸiler, gezici saÄŸlık hizmeti almak üzere baÅŸka bir aile hekimine kayıt olamazlar. Ancak baÅŸka bir aile hekimine kayıt olmak isterlerse, kayıt olduklarıaile hekiminin aile saÄŸlığıbiriminden hizmet alırlar. Bu durumda, kayıt olunan yeni aile hekimi, o kiÅŸi veya kiÅŸiler için gezici saÄŸlık hizmeti vermekle yükümlütutulmaz.
(6) Sürekli ikamet ettiÄŸi bölgeden uzakta kalacak kiÅŸi veya geçici süre ile Türkiye’de ikamet edecek olan kiÅŸi, kendisine yakın konumdaki bir aile hekiminden misafir olarak saÄŸlık hizmeti alır. Ancak 5216 sayılıBüyükÅŸehir Belediyesi Kanununa tabi olan ilçeler misafir uygulamasıbakımından tek bölge kabul edilir. Aile hekimi misafir kiÅŸiler için herhangi bir ücret talep edemez.
Meslek ilkeleri
MADDE 9 –(1) Aile hekimi ve aile saÄŸlığıelemanı, saÄŸlık hizmetlerinin yürütülmesi esnasında 13/1/1960 tarihli ve 4/12578 sayılıBakanlar Kurulu Kararıile yürürlüÄŸe konulan Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi ve baÄŸlıbulunan ilgili mevzuat hükümlerine ve hasta haklarına uymakla yükümlüdür.
Çalışma saatleri
MADDE 10 –(1) Aile hekimleri ve aile saÄŸlığıelemanlarıtam gün esasına göre çalışırlar.
(2) Mesai saatleri ve günleri, çalışma yerinin ÅŸartlarıda dikkate alınmak suretiyle çalıştığıbölgedeki kiÅŸilerin ihtiyaçlarına uygun olarak aile hekimi tarafından teklif edilir ve müdürlükçe uygun görülmesi halinde onaylanır. Yapılacak ev ziyaretleri ve gezici/yerinde saÄŸlık hizmetleri çalışma süresine dâhil edilir. Çalışılan günler ve saatler aile saÄŸlığımerkezinin dışlevhasının yakınında ve görülecek bir yerine asılarak kiÅŸilerin bilgilenmesi saÄŸlanır.
(3) Aile hekimleri ve aile saÄŸlığıelemanlarıdeprem, sel felaketi ve salgın gibi olaÄŸanüstüdurumlarda çalışma saatlerine baÄŸlıkalınmaksızın çalıştırılabilirler.
(4) Entegre saÄŸlık hizmeti sunulan merkezler dışında, hastanelerde aile hekimlerine ve aile saÄŸlığıelemanlarına nöbet tutturulmamasıesastır. Ancak 657 sayılıKanunun ek 33 üncümaddesinde belirtilen yerlerde ihtiyaçve zaruret hâsıl olduÄŸunda haftalık çalışma süresi ve mesai saatleri dışında aile hekimlerine ve aile saÄŸlığıelemanlarına nöbet görevi verilebilir. Aile hekimliÄŸi çalışanlarına isteÄŸi dışında nöbet tutturulabilmesi için;
a) SaÄŸlık tesisinin büyükÅŸehir belediye sınırlarıdışında olması,
b) SaÄŸlık tesisinin personel dağılım cetveline (PDC) göre hekim doluluk oranının ve fiilen çalışan hekimlerin %60'tan aÅŸağıolması,
c) SaÄŸlık tesisinin ebe, hemÅŸire, saÄŸlık memuru (toplum saÄŸlığı) ve acil tıp teknisyeni kadrolarında PDC'ye göre bu unvanlarda fiilen çalışan personelin doluluk oranlarının %60'ın altında olması,
ç) Ä°ldeki hastaneler ve 112 acil saÄŸlık hizmetlerindeki hekim ve yardımcısaÄŸlık personelinin PDC'ye göre doluluk oranlarının ve fiilen bu unvanlarda çalışan personelin %80'in altında olması,
ÅŸartlarının bir arada bulunmasıgerekir. Aile hekimliÄŸi çalışanlarına görev yaptıklarımahalli mülki sınırlardaki saÄŸlık tesislerinde nöbet görevi verilebilir. Beldelerde çalışanlar ancak baÄŸlıolduÄŸu ilçe merkezinde nöbet tutabilirler. Nöbet tutulacak saÄŸlık tesisinde hastane yöneticisi ve baÅŸhekim hariçdiÄŸer tüm personelin (baÅŸhekim yardımcısı, uzman hekimler, diyaliz hekimleri, kan bankasıhekimleri ve benzerleri) nöbet listesine dâhil edilmesine raÄŸmen ihtiyacın devam etmesi durumunda nöbet görevi verilebilir. Tek aile hekimliÄŸi biriminin bulunduÄŸu aile saÄŸlığımerkezindeki aile hekimliÄŸi çalışanlarına nöbet görevi verilemez. Nöbetlere iliÅŸkin planlama aile hekimliÄŸi uygulamasında aksamaya mahal vermeyecek ÅŸekilde yapılır ve hafta içi sekizer saat, haftasonu ise onaltısaatten fazla olmamak üzere haftalık 30 saatten fazla nöbet tutturulamaz. Aile hekimliÄŸi çalışanlarına tuttuklarınöbetler için ilgili kurumlarca nöbet ücreti ödenir. PDC doluluk oranıdeÄŸerlendirilmesine, hastane yöneticisi ve baÅŸhekim hariçdiÄŸer tüm personel (baÅŸhekim yardımcısı, uzman hekimler, diyaliz hekimleri, kan bankasıhekimleri ve benzerleri) dâhil edilir.
(5) Adli tıp kurumunun doÄŸrudan hizmet vermediÄŸi ve hastane bulunan yerlerde yerinde ölümuayenesi dışındaki adli tıp hizmetleri hastaneler tarafından verilir. Yerinde ölümuayenesi hizmetleri, mesai saatleri içinde toplum saÄŸlığımerkezi hekimlerince, mesai saatleri dışında öncelikle toplum saÄŸlığımerkezi hekimleri olmak üzere aile hekimleri ve kamu hastaneleri dışındaki diÄŸer kamu kurum ve kuruluÅŸlarındaki hekimlerin de dâhil edilebileceÄŸi icap nöbeti ÅŸeklinde sunulur. Hastane bulunmayan ilçe merkezleri ve entegre saÄŸlık hizmetinin sunulduÄŸu merkezlerde acil saÄŸlık hizmetleri ile adlîtabiplik hizmetleri; mesai saatleri içinde aile hekimleri, mesai saatleri dışında ve resmi tatil günlerinde ise ilçe merkezindeki, toplum saÄŸlığımerkezi hekimleri, entegre saÄŸlık hizmeti sunulan merkezlerde çalışan hekimler ve aile hekimlerinin toplamıdikkate alınarak aÅŸağıdaki gibi icap veya aktif nöbet uygulamalarışeklinde yürütülür.
a) Hastane bulunmayan ilçe merkezlerindeki adli tıbbi hizmetler ile acil saÄŸlık hizmetleri mesai saatleri dışında ilçedeki toplum saÄŸlığımerkezi hekimleri ve aile hekimlerince icap veya aktif nöbet ÅŸeklinde yürütülür. Ä°lçe merkezindeki toplam hekim sayısıaltıveya daha az ise icap, altıdan fazla ise aktif nöbet ÅŸeklinde yürütülür.
b) Entegre saÄŸlık hizmetinin sunulduÄŸu merkezlerde toplam hekim sayısıaltıve altıdan az ise mesai saatleri dışındaki adli tıbbi hizmetler ve acil saÄŸlık hizmetleri; toplum saÄŸlığımerkezi hekimleri, entegre saÄŸlık hizmetinin sunulduÄŸu merkezde çalışan hekimler ve aile hekimleri tarafından münavebeli olarak icap nöbeti ÅŸeklinde, toplam hekim sayısıaltıdan fazla ise münavebeli olarak aktif nöbet ÅŸeklinde yürütülür.
c) Hastane bulunmayan ilçe merkezleri ile entegre saÄŸlık hizmetinin sunulduÄŸu merkezlerde aile hekimi sayısıbirden fazla ise, müdürlük hizmet ihtiyacınıdeÄŸerlendirerek mesai saatlerini güne yayarak düzenler.
(6) Ä°htiyaçolmasıhalinde beÅŸinci fıkrada aile hekimleri için öngörülen çalışma ÅŸekil ve koÅŸullarıaile saÄŸlığıelemanlarıiçin de uygulanır. Entegre saÄŸlık hizmeti sunulan merkezlerde tutulan nöbetler için aile hekimlerine ve aile saÄŸlığıelemanlarına nöbet ücreti ödenmez veya nöbet izni verilmez. Bu çalışmaların karşılığıolarak farklıkatsayıile kayıtlıkiÅŸi sayısıödemesi yapılabilir.
Ä°zinler
MADDE 11 –(1) SözleÅŸme ile çalıştırılan aile hekimleri ve aile saÄŸlığıelemanları; yıllık, mazeret ve hastalık izinlerini 24/12/2010 tarihli ve 2010/1237 sayılıBakanlar Kurulu Kararıile yürürlüÄŸe konulan Aile HekimliÄŸi UygulamasıKapsamında SaÄŸlık Bakanlığınca Çalıştırılan Personele Yapılacak Ödemeler ile SözleÅŸme Usul ve EsaslarıHakkında Yönetmelikte belirtilen hükümler çerçevesinde kullanırlar.
(2) SözleÅŸmeli olmayan aile hekimi ve aile saÄŸlığıelemanları, aile hekimliÄŸi hizmeti verdikleri müddetçe, izinler bakımından asli statülerine iliÅŸkin mevzuata tâbidir.
Göreve baÅŸlayışve ayrılış
MADDE 12 –(1) Aile hekimi veya aile saÄŸlığıelemanıolmak isteyen saÄŸlık personelinin sözleÅŸme imzalayabilmesi için kadrosunun bulunduÄŸu kurumun muvafakati aranır. SözleÅŸme imzalayarak göreve baÅŸlayan kiÅŸiler bu görevlerini yürüttükleri sürece kurumlarında aylıksız veya ücretsiz izinli sayılırlar ve bunların kadrolarıile iliÅŸikleri devam eder.
(2) SözleÅŸmeli personel statüsünde görev yapmaktayken aile hekimliÄŸi veya aile saÄŸlığıelemanısözleÅŸmesi imzalayanlar aile hekimliÄŸi hizmetinden ayrılmalarıhalinde, Kanunun 3 üncümaddesine göre eski görev yerlerinde bir pozisyona dönerler.
(3) Bakanlık ve baÄŸlıkuruluÅŸkadrolarında memur statüsünde görev yapmakta iken ücretsiz izne ayrılarak sözleÅŸmeli statüde aile hekimi veya aile saÄŸlığıelemanıolan personel, sözleÅŸmesinin herhangi bir suretle sona ermesi halinde kadro veya personel dağılım cetveli fazlalığına bakılmaksızın ücretsiz izne ayrıldığıgörevine geri döner. Ancak kadrosunun bulunduÄŸu birimin aile hekimliÄŸi uygulamasınedeniyle kaldırılmasıhalinde bu birimin aktarıldığıtoplum saÄŸlığımerkezine atanır ve bunların memuriyet görevine baÅŸlamasından itibaren 30 gün içinde kendisinin talep etmesi ve müdürlüÄŸün de uygun görmesi ile bir defaya mahsus olmak üzere aynıil içinde personel dağılım cetvelinde açık olan ve doluluk oranlarına göre ihtiyaçduyulan kadrolardan birine yer deÄŸiÅŸtirme suretiyle atamasıyapılabilir.
(4) SözleÅŸmeli olarak aile hekimliÄŸi hizmetinin sürdürülmesi Tıpta Uzmanlık Sınavına (TUS) girmeye veya farklıgörevler için baÅŸvurmaya engel deÄŸildir.
ÜÇÜNCÜBÖLÜM
Performans ve Hizmet Kalite Standartları .
Performans deÄŸerlendirmesi
MADDE 13 –(1) Aile hekimlerinin performans deÄŸerlendirmeleri bireye yönelik olarak vermiÅŸolduklarıkoruyucu saÄŸlık hizmetleri dikkate alınarak yapılır.
(2) Bireye yönelik koruyucu saÄŸlık hizmetlerinden hangilerinin ne oranda performans deÄŸerlendirmesinde etkili olacağına dair usul ve esaslar Aile HekimliÄŸi UygulamasıKapsamında SaÄŸlık Bakanlığınca Çalıştırılan Personele Yapılacak Ödemeler ile SözleÅŸme Usul ve EsaslarıHakkında Yönetmelikte belirlenen hükümler çerçevesinde belirlenir.
Hizmet kalite standartlarının oluşturulmasıve geliştirilmesi
MADDE 14 –(1) Aile saÄŸlığımerkezinin fiziki yapısı, donanımı, fonksiyonelliÄŸi, personel durumu ve hizmetin niteliÄŸi gibi hizmet sunumunu doÄŸrudan etkileyen unsurlar hizmet kalite standartlarınıoluÅŸturur.
(2) Hizmet kalite standartlarının yükseltilmesinin saÄŸlanmasıiçin aile hekimi ve aile saÄŸlığıelemanı; Kurumca belirlenen birinci ve ikinci aÅŸama eÄŸitimleri ile aile hekimliÄŸine yönelik diÄŸer eÄŸitimlerin en az %80 ine devam etmekle yükümlüdür.
DÖRDÜNCÜBÖLÜM
Atamalarda ve Görevlendirmelerde Öncelik Sıralaması, Ölçütler ile
Atama ve Nakillere Ä°liÅŸkin Esaslar
SözleÅŸmeli aile hekimleri
MADDE 15 –(1) Ä°l genelinde aile hekimliÄŸi pozisyonunun boÅŸalmasıveya yeni pozisyon açılmasıdurumunda en geçbir ay içinde, sözleÅŸme ile çalıştırılacak aile hekimleri aÅŸağıdaki sıralamaya göre yerleÅŸtirilir.
a) Askerlik dönüÅŸüveya doÄŸum sonrasıbir defalık tercih hakkıbulunan aile hekimleri: bu grupta bulunan aile hekimlerine askerlik veya doÄŸum sonrasıkamu görevine baÅŸlama tarihine göre öncelik verilir. Kamu görevlisi olmayan hekimler için ise müdürlüÄŸe baÅŸvuru tarihine göre öncelik verilir.
b) YerleÅŸtirme sırasında aile saÄŸlığımerkezinde uzman aile hekimliÄŸi kontenjanıvar ise; o pozisyonu önce o ilde aile hekimliÄŸi yapan aile hekimliÄŸi uzmanları, daha sonra ildeki diÄŸer aile hekimliÄŸi uzmanları.
c) SözleÅŸmeli aile hekimi olarak görev yapanlar, (a) bendindeki bir defalık tercih hakkınıkullanmayan aile hekimleri, yargıkararının uygulanmasınedeniyle sözleÅŸmesi feshedilen aile hekimleri, SaÄŸlık BakanlığıAtama ve Nakil YönetmeliÄŸi kapsamında mazeret nedeni ile naklen tayin olanlardan atama kararından önceki son bir yıl boyunca aile hekimliÄŸi yapmışolanlar.
ç) Varsa yedek liste: Ä°lk yerleÅŸtirme esnasında yedek listeye giren hekimler müteakip yerleÅŸtirmede sıra kendilerine gelmesine raÄŸmen yerleÅŸmezler ise yedek listeden çıkarılırlar.
d) Ä°l içindeki tabip ve uzman tabipler.
(2) Aile hekimliÄŸi yerleÅŸtirmeleri il bazında yapılır. Ä°ldeki kamu kurum ve kuruluÅŸlarında çalışan aile hekimliÄŸi uzmanları, tabipler ve diÄŸer uzman tabiplerden muvafakati verilenler baÅŸvuru yaparlar. YerleÅŸtirmeler bentlere göre ve bentler içerisinde de (a) bendi hariçen yüksek hizmet puanından baÅŸlamak üzere tercihlere göre yapılır.
(3) Aile hekimliÄŸi uzmanlarının, grup çalışmasının saÄŸlanması, uzmanlık hizmetlerinin yaygınlaÅŸtırılmasıve kiÅŸilerin hizmet unsurlarından dengeli bir ÅŸekilde yararlanabilmeleri için her aile saÄŸlığımerkezinden bir pozisyonu tercih ederek yerleÅŸme haklarıvardır. Bu hak birinci fıkranın (b) bendindeki yerleÅŸtirmeler için uygulanır. Bununla birlikte dört (dahil) - altı(dahil) birim planlanmışaile saÄŸlığımerkezlerinde ikinci bir aile hekimliÄŸi uzmanı, yedi ve üzerinde birim bulunan aile saÄŸlığımerkezlerinde ise her üçbirim için bir aile hekimliÄŸi uzmanıdaha o pozisyonlardan birini tercih ederek yerleÅŸebilir. Aile hekimliÄŸi uzmanı, aile hekimliÄŸi uzmanıkontenjanıdolan bir aile saÄŸlığımerkezine ancak durumuna uygun birinci fıkranın (c) veya (d) bentlerinden ve hizmet puanlarısıralamasına göre yerleÅŸebilir.
(4) YerleÅŸtirme yapılırken, Kurumun ve müdürlüÄŸün internet sayfasıüzerinden en az beÅŸgün süreyle boÅŸpozisyonun ilanıyapılır ve baÅŸvuranların belirlenen yer, gün ve saatte yerleÅŸtirme toplantısında hazır bulunmalarıduyurulur. YerleÅŸtirmenin yapılacağıilde halen sözleÅŸmeli aile hekimi olarak görev yapan personelin boÅŸpozisyonlarıtercih etmesi halinde bu personelin boÅŸalttığıpozisyonlar ile birlikte bütün yerleÅŸtirme iÅŸlemleri tek oturumda tamamlanır. Bu iÅŸlemler ilanda duyurulan gün ve saatte elektronik ortamda da yapılabilir.
(5) Aile hekimliÄŸi pozisyonunda göreve baÅŸlayan sözleÅŸmeli aile hekimi, bu pozisyonda fiilen bir yıl çalışmadan baÅŸka bir aile hekimliÄŸi pozisyonuna nakil talebinde bulunamaz. Bir yıllık fiilen çalışma süresinin hesaplanmasında, hafta sonu, resmi tatil günleri ve yıllık izin kullanılan günler fiili çalışmadan sayılır. Ancak mazeret ve hastalık izinli geçirilen günler ise fiili çalışmadan sayılmaz.
(6) Münhal aile hekimliÄŸi pozisyonlarından, birinci fıkra çerçevesinde iki yerleÅŸtirme iÅŸlemi neticesinde yerleÅŸtirme yapılamamışpozisyonlara, Kurum tarafından ilan edilmek suretiyle, diÄŸer illerde sözleÅŸmeli aile hekimi olarak çalışanlar arasından yılda asgari üçkez olmak üzere yerleÅŸtirme yapılır. Bu pozisyonlara yerleÅŸmek isteyenler, tercih yaparak müracaatta bulunur. Kurum tercih sırasına bakmaksızın aÅŸağıdaki öncelik sıralamasına uymak kaydıyla hizmet puanına göre yerleÅŸtirme iÅŸlemini tamamlar. Hizmet puanlarının eÅŸit olmasıhâlinde tercih sıralamasına bakılır. Tercih sıralamasının aynıolmasıdurumunda ise toplam sözleÅŸmeli aile hekimliÄŸi süresi fazla olan öncelikli olarak yerleÅŸtirilir. YerleÅŸtirme iÅŸlemini müteakip 15 gün içerisinde yeni pozisyonlarda baÅŸlayışyapılır. Ä°l dışından yerleÅŸtirmeye açılan aile hekimliÄŸi pozisyonlarında sözleÅŸme ile çalıştırılacak aile hekimleri aÅŸağıdaki sıralamaya göre yerleÅŸtirilir.
a) Ä°l dışından yerleÅŸtirmeye açılan aile saÄŸlığımerkezinde uzman aile hekimliÄŸi kontenjanıvar ise; pozisyonun bulunduÄŸu il dışında aile hekimliÄŸi yapan aile hekimliÄŸi uzmanları.
b) Münhal pozisyonun bulunduÄŸu ilin dışında sözleÅŸmeli aile hekimi olarak görev yapanlar.
(7) Bu madde çerçevesinde yerleÅŸtirme iÅŸlemi yapılmasına raÄŸmen aile hekimliÄŸi pozisyonlarının doldurulamamasıhalinde valilik kamu görevlisi olmayan tabip ve uzman tabiplerden aile hekimi olarak çalıştırılmak üzere ihtiyaçduyulan sayıyıbelirleyerek Kurumdan talepte bulunur. Bakanlığın önerisi ve Maliye Bakanlığının uygun görüÅŸüile pozisyon adedi belirlenir. Kanunun 3 üncümaddesinin ikinci fıkrasındaki ÅŸartlarıtaşıyıp kamu görevlisi olmayan uzman tabip ve tabiplerin baÅŸvurularıalınır ve prim ödenmek suretiyle kamu sektörüdışında çalıştıklarısüreler de dâhil edilerek hizmet puanlarıhesaplanır. Bu hizmet puanısadece aile hekimliÄŸi yerleÅŸtirme ve nakillerinde geçerlidir. Kamu görevlisi olmayan uzman tabip ve tabiplerin öncelik ve yerleÅŸtirilmeleri birinci fıkranın (b) ve (d) bendine göre yapılır.
(8) Bu maddedeki yerleştirmeye ilişkin diğer usul ve esaslar Kurum tarafından belirlenir.
SözleÅŸmeli aile saÄŸlığıelemanları
MADDE 16 –(1) Ebe, hemÅŸire, acil tıp teknisyeni ve saÄŸlık memurları(toplum saÄŸlığı) kendilerinin talebi ve Bakanlık veya ilgili kurumlarının muvafakati ile aÅŸağıdaki öncelik ve ÅŸartlar gözetilmek suretiyle istihdam edilerek aile saÄŸlığıelemanısözleÅŸmesi imzalarlar.
a) Aile hekimince talep edilen ebe, hemÅŸire, acil tıp teknisyeni veya saÄŸlık memurları(toplum saÄŸlığı) ile aile saÄŸlığıelemanısözleÅŸmesi imzalanabilmesi için, aile saÄŸlığıelemanıadayının kadro veya pozisyonunun görev yapmak istediÄŸi aile hekimliÄŸi biriminin bulunduÄŸu ilde olmasışarttır.
b) Bakanlık ve baÄŸlıkuruluÅŸlarıkadro ve pozisyonlarında 657 sayılıDevlet MemurlarıKanununun 4 üncümaddesinin (A) bendi kapsamında ebe, hemÅŸire, acil tıp teknisyeni veya saÄŸlık memuru (toplum saÄŸlığı) unvanında çalışanlardan “A”hizmet grubu illerde görev yapanlar üst hizmet bölgesinden alt hizmet bölgesine olmak kaydıyla aile hekimi ile anlaÅŸmalarıdurumunda anlaÅŸtıklarıpozisyonlar için aile saÄŸlığıelemanıolarak sözleÅŸme imzalarlar. DiÄŸer kamu kurum ve kuruluÅŸlarının kadro ve pozisyonlarında ebe, hemÅŸire, acil tıp teknisyeni veya saÄŸlık memuru (toplum saÄŸlığı) unvanında çalışanlar ise aile hekimi ile anlaÅŸmalarıdurumunda kurumlarının muvafakati sonrasıanlaÅŸtıklarıpozisyonlar için aile saÄŸlığıelemanıolarak sözleÅŸme imzalarlar.
c) Kamu görevlisi olmayan ebe, hemÅŸire, acil tıp teknisyeni veya saÄŸlık memurlarının (toplum saÄŸlığı) yerleÅŸtirilmesi; ilde aile saÄŸlığıelemanıpozisyonlarının doldurulamamasıhalinde Valilik aile saÄŸlığıelemanıolarak çalıştırılmak üzere ihtiyaçduyulan yerleri ve sayıyıbelirleyerek Kurumdan talepte bulunur. Bakanlığın önerisi ve Maliye Bakanlığının uygun görüÅŸüile pozisyon adedi belirlenir. Kanunun 3 üncümaddesinin ikinci fıkrasındaki ÅŸartlarıtaşıyıp pozisyona yerleÅŸme tarihi itibari ile altıay öncesine kadar kamu görevlisi olmayan ebe, hemÅŸire, acil tıp teknisyeni veya saÄŸlık memurlarından (toplum saÄŸlığı) aile hekimi ile anlaÅŸanlar anlaÅŸtıklarıpozisyon için aile saÄŸlığıelemanısözleÅŸmesi imzalarlar.
(2) Aile saÄŸlığıelemanısözleÅŸme imzaladığıaile hekimliÄŸi birimindeki aile hekiminin görevinden ayrılmasıveya yer deÄŸiÅŸtirmesi durumunda sözleÅŸme döneminin bitimine kadar o pozisyonda görevine devam edebilir. Bu durumda sözleÅŸmesini feshetmek isterse bir yıl beklemeden yeni sözleÅŸme imzalayabilir.
(3) Üçay içinde aile hekimi sözleÅŸme imzalayacak bir aile saÄŸlığıelemanıbulamaz ise aile hekiminin talebi üzerine valilik, sözleÅŸme imzalamak isteyen ebe, hemÅŸire, acil tıp teknisyeni, saÄŸlık memuru (toplum saÄŸlığı) ile o pozisyon için sözleÅŸme imzalayabilir.
Görevlendirme
MADDE 17 –(1) Ä°ldeki boÅŸaile hekimi ve aile saÄŸlığıelemanıpozisyonlarıgörevlendirme suretiyle doldurulur. Farklıilçeden görevlendirme yapılmasıhalinde, görevlendirme süresi, personelin rızasıolmadıkça altıayıgeçemez.
Naklen atama
MADDE 18 –(1) Aile hekimi olarak sözleÅŸme imzalayan personel, sözleÅŸmeli olarak görev yaptığıil dışında baÅŸka bir ilde ilan edilmiÅŸmünhal aile hekimliÄŸi pozisyonlarına 15 inci maddedeki usul ve esaslar çerçevesinde baÅŸvurarak yerleÅŸebilir. Bu durumda, personelin kadrosu baÄŸlıbulunduÄŸu Kurum tarafından aile hekimi olarak yerleÅŸtiÄŸi ve yeni sözleÅŸme imzaladığıilde münhal kadronun mevcut olduÄŸu birime aktarılır. Bu ÅŸekilde yapılacak naklen atama iÅŸlemleri, atama dönemine ve kur’aya tabi olmaksızın, Personel Dağılım Cetvelinde boÅŸyer bulunmamasıhalinde standart dikkate alınarak gerçekleÅŸtirilir. Aile hekiminin yeni yerleÅŸtiÄŸi aile hekimliÄŸi pozisyonda fiilen bir sözleÅŸme dönemi görev yapmadan sözleÅŸmesinin sona ermesi durumunda, eski görev yerine, eski görev yerinde Personel Dağılım Cetveline göre boÅŸyer bulunmamasıhalinde eski görev yeri esas alınarak, SaÄŸlık BakanlığıAtama ve Nakil YönetmeliÄŸinin 26 ncımaddesi hükümlerine göre naklen atamasıyapılır.
Atama ve nakillere iliÅŸkin sair hususlar
MADDE 19 –(1) Aile hekimi veya aile saÄŸlığıelemanın bu Yönetmelikte düzenlenen hükümler dışında özür durumu gibi farklınedenlerle naklen atamasıyapılamaz. Bu konumdaki personel memur olarak görev yaparken sözleÅŸmeli statüye geçmiÅŸise, memuriyete tekrar dönmeden tayin talebinde bulunabilir veya bu Yönetmelikteki düzenlemeye göre sıralamaya girebilir.
(2) SözleÅŸmeli aile hekimlerinin ve aile saÄŸlığıelemanlarının kadrolarıile iliÅŸkisi devam ettirilerek her yıl düzenli olarak kadro ve derece ilerlemeleri ile intibaklarıyapılarak kayıtlara iÅŸlenir.
(3) Aile hekimliÄŸi uygulamasıkapsamındaki atama ve nakillerle ilgili olarak bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde SaÄŸlık BakanlığıAtama ve Nakil YönetmeliÄŸi hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.
Aile hekimi/aile sağlığıelemanıpozisyonlarının tespiti
MADDE 20 –(1) Aile hekimlerinin çalışma bölgeleri nüfus yoÄŸunluÄŸu, idari ve coÄŸrafi ÅŸartlar ile kiÅŸilerin saÄŸlık hizmeti alma alışkanlıklarıgöz önünde bulundurularak belirlenir. Aile hekimliÄŸi birimleri bölgede ortalama 3500 kiÅŸiye bir aile hekimi düÅŸecek ÅŸekilde tespit edilir. Ä°dari, coÄŸrafi ve nüfus özellikleri ile yerel ÅŸartlarıfarklılık gösteren yerleÅŸim yerlerindeki pozisyonlarda aile hekimine kayıtlınüfus sayısıdeÄŸiÅŸiklik gösterebilir. Bölgedeki nüfus hareketleri ve hizmet ihtiyacındaki deÄŸiÅŸiklikler göz önüne alınarak valiliÄŸin teklifi ve Kurumun onayıile yeni aile hekimliÄŸi birimleri açılabilir veya kapatılabilir. Kurum onayıalındıktan sonra pozisyonlar bir ay içerisinde ilan edilir.
(2) Kuruma baÄŸlıolup entegre saÄŸlık hizmeti sunulan merkezlerin bulunduÄŸu ilçe merkezlerindeki bütün aile hekimliÄŸi birimleri bu merkezlerin bünyesinde açılır.
(3) Her aile hekiminin yanında en az bir aile saÄŸlığıelemanıçalışır. SaÄŸlık evlerinde çalışmakta olan ebeler, hizmet yönünden o bölgenin baÄŸlandığıaile hekimine/hekimlerine; idari yönden ise toplum saÄŸlığımerkezine baÄŸlıolarak çalışırlar.
(4) Aile saÄŸlığıelemanları, bu YönetmeliÄŸin 16 ncımaddesi çerçevesinde aile hekimlerince belirlenir ve zorunlu sebepler hariç, sözleÅŸme imzalanmadan en az bir ay önce müdürlüÄŸe bildirilir. . MarblePort Türkiye'nin DoÄŸal Yapı TaÅŸları Maden Ve Mermer Portalı
EÄŸitim
MADDE 21 –(1) Aile hekimlerine iki aÅŸama halinde eÄŸitim verilir ve bu eÄŸitimlerin içeriÄŸi Kurum tarafından belirlenir. Birinci aÅŸama eÄŸitim programının süresi en çok on gündür. Üniversitelerde bir ay süre ile aile hekimliÄŸi stajıyapmışolarak mezun olan hekimler birinci aÅŸama eÄŸitimden muaf tutulur. Ä°kinci aÅŸama eÄŸitimi ise uzaktan eÄŸitim tarzında yapılacak ÅŸekilde planlanarak birinci aÅŸama eÄŸitiminin bitiminden sonra baÅŸlar ve süresi en az on iki aydır. Bu eÄŸitimlerde Kurumun belirlediÄŸi kriterlere göre baÅŸarılıolmak esastır.
(2) Aile hekimliÄŸi uzmanlarının birinci ve ikinci aÅŸama eÄŸitimlere katılmasızorunlu deÄŸildir. SözleÅŸme imzalamışaile hekimliÄŸi uzmanları, uzman tabip, tabip ve aile saÄŸlığıelemanları; içeriÄŸi, süresi ve standartlarıKurum tarafından belirlenen diÄŸer hizmet içi eÄŸitimlere alınabilirler.
(3) Aile hekimleri ve aile saÄŸlığıelemanlarıbu madde kapsamında alınmasıöngörülen her eÄŸitim süresinin en az % 80 ine devam etmek zorundadırlar.
BEŞİNCÄ°BÖLÜM
Fiziki ve Teknik Åžartlar
Aile sağlığımerkezi
MADDE 22 –(1) Aile saÄŸlığımerkezi, Kurum tarafından öngörülen nüfus kriterleri esas alınmak suretiyle sözleÅŸme yapmışbir ya da daha fazla aile hekimi tarafından açılabilir.
(2) Aynıaile saÄŸlığımerkezindeki her aile hekimi ve aile saÄŸlığıelemanıpozisyonu için ayrıayrısözleÅŸme yapılır.
(3) Aile hekimleri, saÄŸlık hizmetlerine yardımcıolmak amacıyla ebe, hemÅŸire, saÄŸlık memuru, tıbbi sekreter gibi ilave saÄŸlık hizmetleri personeli ile güvenlik, temizlik, kalorifer, sekretarya ve benzeri hizmetler için ferden veya müÅŸtereken personel çalıştırabilir ya da hizmet satın alabilirler.
(4) Aile saÄŸlığımerkezinde her üçaile hekimliÄŸi birimi için ilave bir saÄŸlık personeli (ebe, hemÅŸire, saÄŸlık memuru, tıbbi sekreter gibi) müdürlük tarafından görevlendirilebilir. Bu ÅŸekilde görevlendirilecek personelin çalışma usul ve esaslarıKurum tarafından belirlenir.
(5) EÄŸitim aile saÄŸlığımerkezleri ve Kurum tarafından uygun görülen aile saÄŸlığımerkezleri eÄŸitim amaçlıolarak kullanılabilir.
Aile sağlığımerkezinin fiziki şartları
MADDE 23 –(1) Aile saÄŸlığımerkezlerinde aÅŸağıda belirtilen asgari fiziki ÅŸartlar aranır.
a) Binanın kolay ulaşılabilir, güvenli, uygun havalandırma, ısıtma ve aydınlatma imkânlarına sahip, toplam alanının tek aile hekimi için 60 metrekare olmasıgerekir. Birden fazla hekimin birlikte çalışmasıdurumunda her aile hekimi için 20 metrekare ilave edilir. Bir aile saÄŸlığımerkezinde 2-6 aile hekimliÄŸi birimi olmasına azami dikkat gösterilir.
b) Bekleme ve danışma bölümübulunur. Bir hekim için bekleme alanında en az 5, daha sonraki her hekim için ilaveten en az 3’er adet olmak üzere yeterli sayıda bekleme koltuÄŸu bulundurulur. Bekleme koltuÄŸunun kolay temizlenebilir ve ergonomik yapıda olması; ahÅŸap, PVC veya metal malzemelerden yapılmışsa oturulan ve yaslanılan alanların bir döÅŸeme malzemesi ile kaplanmışolmasıgerekir. Bekleme alanında Kurumca gönderilen güncel afiÅŸve broÅŸürler düzenlenmiÅŸpanoda asılıolarak bulundurulur, panoda asılamayacak olanlar çerçeveli olarak bulundurulur. Hasta ve hasta yakınlarının dilek ve önerilerini kolaylıkla ulaÅŸtırılabilmesini saÄŸlayacak dilek ve öneri kutularıbulundurulur.
c) Muayene odasının, her aile hekimi için en az 10 metrekare olmasıgerekir. Muayene odasında lavabo bulunur.
ç) Tıbbi müdahale odası, hastaya tıbbi giriÅŸimlerin yapılabileceÄŸi büyüklükte, lavabosu bulunan bir odadır. Bu odada aşı, enjeksiyon, küçük cerrahi müdahalelerin yapılmasına uygun muayene ve müdahale masası, muayene ve acil müdahale malzemeleri, jinekolojik muayene masasıile dezenfeksiyon ve sterilizasyon cihazlarının bulunmasıgereklidir.
d) Laboratuvar hizmetlerinin aile hekimince merkezde verilmesi planlanıyorsa bu hizmetler için uygun bir oda bulunur.
e) Aile saÄŸlığımerkezi içerisinde kullanıma hazır, bütün aile hekimliÄŸi birimlerince de kullanılabilecek mahremiyet kurallarının uygulandığı, bebek bakım ve emzirme alanıveya odasıbulunur.
f) Hastaların kullanabileceÄŸi tercihen kadın-erkek için ayrıolmak üzere birbirinden ayrılmış, müstakil tuvalet ve lavaboların olmasıgerekir. Her lavaboda sıvısabun, kâğıt havlu ve poÅŸetli çöp sepeti, her tuvalette tuvalet kâğıdıve poÅŸetli çöp sepeti bulundurulur. Tuvaletlerde acil çaÄŸrıbutonu bulundurulur.
g) Tercihen binanın giriÅŸkatında kurulurlar. Engelli ve yaÅŸlıvatandaÅŸların giriÅŸve çıkışlarınımümkün kılan, kolaylaÅŸtırıcıtedbirler alınır.
ÄŸ) Tıbbi hizmet alanlarıile bekleme alanlarında içortam sıcaklığı18-27 0C arasında tutulur, muayene odasının içortam sıcaklığıiçin alt sınırın 20 0C olmasıgerekir. Isıtma soba hariçdiÄŸer araçlarla saÄŸlanır.
h) Aile saÄŸlığımerkezinin içalanlarının boya ve bakımıtam olmalıdır. Dışcephe boyasıve tamiratıile ilgili gerekli talepler belirlenerek ilgili yerlere gönderilmelidir.
ı) Aile sağlığımerkezinin sağlık hizmeti sunulan alanlarına ait zemin kaplamasının kolay temizlenebilir nitelikte olmasıgerekir.
(2) Kullanım ömrünütamamlamışveya ihtiyaçfazlasıolan malzemeler aile saÄŸlığımerkezi içinde bulundurulamaz.
(3) Bakanlığa tahsisli bulunan ve Kurum tarafından aile hekimlerine kiralanmışmüstakil bina olarak kullanılan aile saÄŸlığımerkezlerinin ilk çevre düzenlemesi müdürlük tarafından yapılır. Daha sonraki bakımlarıaile hekimleri tarafından devam ettirilir.
(4) Muayene odasıdışında birinci fıkrada sayılan diÄŸer odalar aile hekimlerince müÅŸterek kullanılabilir.
Aile sağlığımerkezinin teknik donanımı
MADDE 24 –(1) Aile saÄŸlığımerkezinde aÅŸağıda belirtilen asgari tıbbi cihaz ve malzemenin faal olarak bulundurulmasızorunludur.
a) Steteskop.
b) Tansiyon aleti (çocuk ve eriÅŸkin olmak üzere en az iki boy).
c) Otoskop.
ç) Oftalmoskop.
d) Termometre.
e) Işık kaynağı.
f) Dil basacağı.
g) Paravan, perde ve benzerleri.
ğ) Muayene masası.
h) Refleks çekici.
ı) Mezura.
i) Fetal el doppleri.
j) Aşınakil kabı.
k) Snellen eÅŸeli.
l) Diapozon seti.
m) Tartıaleti (bebek, erişkin boy).
n) Boy ölçer (bebek, eriÅŸkin boy).
o) Pansuman seti.
ö) Enjektör, gazlıbez gibi gerekli sarf malzemeleri.
p) Keskin atık kabı.
r) Acil seti; acil müdahale setinde asgari aÅŸağıda belirtilen malzemeler bulunur.
1) Laringoskop seti ve yedek pilleri (çocuk ve eriÅŸkin için),
2) Ambu ve maske (çocuk ve eriÅŸkin boy),
3) Oksijen hortumu ve maskeleri,
4) Entübasyon tüpü(çocuk ve eriÅŸkin için),
5) Yardımcıhava yolu araçları(laringeal maske, airway ya da kombi tüp),
6) Enjektörler (2, 5,10 cc ebatlarında her bir ebattan asgari beÅŸadet),
7) KiÅŸisel koruyucu ekipman (eldiven, maske ve benzerleri.).
s) Defibrilatör.
ÅŸ) Manometreli oksijen tüpü(taşınabilir).
t) Seyyar lamba.
u) Buzdolabı(sadece aşılar ve antiserumlar için).
ü) Aşıdolabının ve aile saÄŸlığımerkezinin tıbbi hizmet alanlarıile bekleme alanlarında içortam sıcaklık takiplerini yapmak için standartlarıKurumca belirlenmiÅŸolan ısıverisi gönderebilen 2 adet termometre (Aşıdolabısıcaklık takipleri en fazla iki saatlik aralıklarla yapılacak olup bu süre gerekli görülmesi halinde Kurumca deÄŸiÅŸtirilebilir.).
v) Aşılar ve ilaçlar için karekod okuyucu.
y) Ä°laçların miat ve stoklarının listesi (elektronik ortamda takip edilir.).
z) Jinekolojik muayene masası, spekülüm, muayene ve RÄ°A seti.
aa) Ä°lâçve malzeme dolabı.
bb) Sterilizatör.
cc) EKG cihazı.
çç) Tromel.
dd) Glikometre.
ee) Tekerlekli sandalye.
ff) Nebülizatör.
gg) Santrifüj cihazı.
ÄŸÄŸ) Jeneratör veya kesintisiz güçkaynağı.
hh) Küçük cerrahi seti; asgari 1 portegü, 1 makas, 1 penset, 1 bisturi sapı, stapler (dört hekime kadar iki set, dört hekimden sonra her dört hekim için ilave bir set).
ıı) Genişletilmişbağışıklama programıkapsamında uygulanan aşılar ve antiserumlar.
ii) Kurum tarafından belirlenen bulundurulmasızorunlu tutulan temel acil ilâçlar, aşılar ve antiserumlar.
(2) Birden fazla aile hekiminin bir arada çalıştığıaile saÄŸlığımerkezlerinde, bu maddenin birinci fıkrasındaki tıbbi cihaz ve malzemelerden (a)’dan (k) bendine kadar (k bendi dahil) olanlar her aile hekimi için ayrıayrıbulundurulur.
(3) Bakanlıkça ve Kurumca özellikleri belirlenen bilgisayar, donanım, yazılım ve bilgi teknolojileri ile ilgili asgari ÅŸartlara uyulur.
(4) Aile hekimlerinin kullanmak zorunda olduklarıteknik, tıbbi cihaz, bilgisayar donanımlarıile gezici saÄŸlık hizmetlerinin sunumu için gerekli olan motorlu araçlar, esas olarak aile hekimleri tarafından temin edilir.
(5) Aile hekimleri, aile saÄŸlığımerkezinde yangına karşıalınmasıgereken tedbirleri alır, tıbbi atıklar ve çöpler için 22/7/2005 tarihli ve 25883 sayılıResmîGazete’de yayımlanan Tıbbi Atıkların KontrolüYönetmeliÄŸi hükümlerine uygun olarak gerekli tedbirleri alır.
(6) Aile saÄŸlığımerkezi gideri olarak yapılacak katkıların tespitinde kullanılmak üzere aile hekimliÄŸi birimleri, fiziki ÅŸartlar ve donanım açısından Ek-1 deki gibi deÄŸerlendirilir.
Aile sağlığımerkezinin oluşturulması
MADDE 25 –(1) Aile hekimleri, öncelikle bu Yönetmelikteki asgari fiziki ÅŸartlarıhaiz, Bakanlık, Kurum veya baÄŸlıkuruluÅŸlara ait saÄŸlık hizmeti vermek amacıyla yapılan binalarda hizmet verirler. Bu imkânın saÄŸlanamamasıhalinde müdürlüÄŸün onayıile uygun standartlara sahip bölgedeki diÄŸer mekânlarda da hizmet verebilirler.
(2) Merkezin, saÄŸlık hizmetlerinin çeÅŸidine ve niteliÄŸine uygun olması, hizmeti sunan ve kullananların memnuniyetini saÄŸlaması, fonksiyonel ve yapısal olarak belirlenen asgari ÅŸartlarısaÄŸlamasıve hizmetten yararlanacakların kolayca ulaÅŸabilecekleri yerde olmasıesastır.
(3) Aile hekimi birden fazla yerleÅŸim yerinde gezici saÄŸlık hizmeti vermek zorunda ise aile saÄŸlığımerkezi müdürlükçe uygun görülen merkezi konumdaki yerde kurulur. Bu yerin seçiminde ve gezici saÄŸlık hizmeti verilecek yerleÅŸim yerlerinin tespitinde ulaşım zorluÄŸu, güzergâh, yakınlık, coÄŸrafi özellikler ve vatandaşın kullanım alışkanlıklarıgibi özellikler göz önünde bulundurulur.
(4) Aile saÄŸlığımerkezlerinin adres deÄŸiÅŸiklikleri, çalışma bölgesi içinde olmak kaydıile bu maddedeki hususlara baÄŸlıkalınarak, aile hekimlerinin talebi, müdürlüÄŸün uygun görüÅŸüve valiliÄŸin onayıile yapılır. Bu deÄŸiÅŸiklik 5 gün içerisinde Kuruma bildirilir.
(5) Üniversitelerin aile hekimliÄŸi anabilim dallarıveya eÄŸitim ve araÅŸtırma hastaneleri aile hekimliÄŸi klinik ÅŸefliklerinin talebi, müdürlüÄŸün uygun görüÅŸüve Kurumun onayıile bir veya daha fazla aile saÄŸlığımerkezi eÄŸitim, araÅŸtırma ve hizmet amacıyla kullanılabilir.
(6) Eczane bulunan binalarda aile saÄŸlığımerkezi açılamaz.
(7) Aile saÄŸlığımerkezlerine Kurum tarafından belirlenen kıstaslar çerçevesinde isim verilir.
Aile sağlığımerkezinin işletilmesi
MADDE 26 –(1) Aile saÄŸlığımerkezinde birden çok aile hekimi hizmet veriyor ise, aile hekimleri kendi aralarında bir yönetim planıoluÅŸturarak yönetici belirler ve yönetici ismini müdürlüÄŸe bildirirler. Yönetici seçimi zorunlu haller dışında yılda bir kez yapılır. Yönetim tarafından alınan kararlar karar defterine iÅŸlenir. Yönetici, aile saÄŸlığımerkezinin iÅŸletilmesinden birinci derecede sorumlu olduÄŸu gibi bu merkezin müdürlük ve toplum saÄŸlığımerkezi ile koordinasyonunu saÄŸlamakla da görevlidir. Yöneticinin diÄŸer aile hekimleri ve aile saÄŸlığıelemanlarıüzerinde herhangi bir idari görev ve sorumluluÄŸu bulunmaz.
Tetkik ve tahlil iÅŸlemleri
MADDE 27 –(1) TeÅŸhis ve takip için gerekli görülen basit görüntüleme ya da laboratuvar tetkikleri aile saÄŸlığımerkezlerinde yapılabilir. Aile hekimlerinin istediÄŸi laboratuvar tetkikleri öncelikle halk saÄŸlığılaboratuvarıolmak üzere müdürlüÄŸün uygun gördüÄŸübir laboratuvarda yaptırılır. Bu laboratuvarların seçiminde içve dışkalite kontrol programlarının uygulanıyor olmasıdikkate alınır.
DEVAMI 28-42 MADDELER VE EK Ä°ÇÄ°N TIKLAYINIZ