TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

YÖNETMELÄ°K

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:

TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ

　

　

BÄ°RÄ°NCÄ° BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu YönetmeliÄŸin amacı, iÅŸyerlerinde tozdan kaynaklı ortaya çıkabilecek risklerin önlenebilmesi amacıyla iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi yönünden tozla mücadele etmek ve bu iÅŸlerde çalışanların tozun etkilerinden korunmalarını saÄŸlamak için alınması gerekli tedbirlere dair usul ve esasları belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Kanunu kapsamına giren iÅŸyerlerinde; çalışanların yaptıkları iÅŸlerden dolayı toz maruziyetinin olabileceÄŸi iÅŸyerlerinde uygulanır.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Kanununun 30 uncu maddesine dayanılarak düzenlenmiÅŸtir.

Tanımlar ve kısaltmalar .

MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Asbest :

1) Aktinolit Asbest, CAS No 77536-66-4,

2) Antofilit Asbest, CAS No 77536-67-5,

3) Grünerit Asbest (Amosit) CAS No 12172-73-5,

4) Krizotil, CAS No 12001-29-5, CAS No132207-32-0,

5) Krosidolit, CAS No 12001-28-4,

6) Tremolit Asbest, CAS No 77536-68-6,

lifli silikatlarını,

b) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,

c) Genel Müdürlük (Ä°SGGM): Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Genel MüdürlüÄŸünü,

ç) ILO: Uluslararası Çalışma Örgütünü,

d) İnert toz: Solunumla akciğerlere ulaşmasına rağmen akciğerlerde yapısal ve/veya fonksiyonel bozukluk yapmayan tozları,

e) Ä°SGÜM: Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Enstitüsü MüdürlüÄŸünü,

f) Kristal yapıda SiO_2: Kuvars, tridimit ve kristobaliti,

g) Lifsi tozlar: UzunluÄŸu beÅŸ mikrondan daha büyük, eni üç mikrondan daha küçük ve boyu eninin üç katından büyük olan parçacıkları,

ÄŸ) Okuyucu: ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografileri Sınıflandırılması konusunda eÄŸitim almış hekimi,

h) Pnömokonyoz (AkciÄŸer Toz Hastalığı): AkciÄŸerlerde tozun birikmesi sonucu ortaya çıkan doku reaksiyonu ile oluÅŸan hastalığı,

ı) SGK: Sosyal Güvenlik Kurumunu,

i) Solunabilir toz: Aerodinamik eÅŸdeÄŸer çapı 0,1–5,0 mikron büyüklüÄŸünde kristal veya amorf yapıda toz ile çapı üç mikrondan küçük, uzunluÄŸu çapının en az üç katı olan lifsi tozları,

j) Standart akciÄŸer radyografisi: En az 35x35 cm ebatında ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografileri Sınıflandırılması kriterlerine göre deÄŸerlendirilebilir akciÄŸer radyografisini veya dijital akciÄŸer radyografisini,

k) Toz: Bu YönetmeliÄŸe göre iÅŸyeri ortam havasına yayılan veya yayılma potansiyeli olan parçacıkları,

l) Toz ölçümü: Ä°ÅŸyeri ortam havasındaki toz miktarının gravimetrik esasa veya lifsi tozlarda lif sayısına göre belirlenmesini,

m) Tozla Mücadele Komisyonu (TMK): Bu Yönetmelik çerçevesinde çalışma hayatında tozla ilgili konularda ihtiyaç ve öncelikleri belirleyerek teknik ve tıbbi açıdan görüÅŸ ve öneri hazırlamak amacıyla Bakanlıkça oluÅŸturulan komisyonu,

n) Zaman Ağırlıklı Ortalama DeÄŸer (ZAOD/TWA): Günlük 8 saatlik zaman dilimine göre ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama deÄŸeri,

ifade eder .

Ä°KÄ°NCÄ° BÖLÜM

Ä°ÅŸverenin Yükümlülükleri ve Risk DeÄŸerlendirmesi

Ä°ÅŸverenin yükümlülükleri

MADDE 5 – (1) Ä°ÅŸveren, her türlü tozun meydana geldiÄŸi iÅŸyerlerinde çalışanların toz maruziyetini önlemek ve çalışanların toz ile ilgili tehlikelerden korunması için gerekli tüm koruyucu ve önleyici tedbirleri almakla yükümlüdür.  . MarblePort Türkiye'nin DoÄŸal Yapı TaÅŸları Maden Ve Mermer Portalı .

(2) Ä°ÅŸveren, ayrıca tozdan kaynaklanan maruziyetin önlenmesinde;

a) Ä°kame yöntemi uygulanarak, toz oluÅŸumuna neden olabilecek tehlikeli madde yerine çalışanların saÄŸlık ve güvenliÄŸi yönünden tehlikesiz veya daha az tehlikeli olan maddelerin kullanılmasını,

b) Riski kaynağında önlemek üzere; uygun iÅŸ organizasyonunun yapılmasını ve toplu koruma yöntemlerinin uygulanmasını,

c) Toz çıkışını önlemek için uygun mühendislik yöntemlerinin kullanılmasını,

ç) Ä°ÅŸyerlerinin çalışma ÅŸekline ve çalışanların yaptıkları iÅŸe göre, ihtiyaç duyulan yeterli temiz havanın bulunmasını,

d) Alınan önlemlerin yeterli olmadığı durumlarda çalışanlara tozun niteliÄŸine uygun kiÅŸisel koruyucu donanımların verilmesini ve kullanılmasını,

e) Alınan önlemlerin etkinliÄŸini ve sürekliliÄŸini saÄŸlamak üzere yeterli kontrol, denetim ve gözetim yapılmasını,

f) Ä°ÅŸyerlerinde oluÅŸan atıkların, Çevre ve Åžehircilik Bakanlığının ilgili mevzuatına uygun olarak bertaraf edilmesini,

saÄŸlar.

Risk deÄŸerlendirmesi

MADDE 6 – (1) Ä°ÅŸveren, çalışanlarının saÄŸlık ve güvenliÄŸini tehlikeye atacak, iÅŸyerinde bulunan tozlardan kaynaklanan olumsuz etkileri belirlemek üzere, 6331 sayılı Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Kanunu ve 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Risk DeÄŸerlendirmesi YönetmeliÄŸi hükümlerine uygun ÅŸekilde risk deÄŸerlendirmesi yapmakla yükümlüdür.  . MarblePort Türkiye'nin DoÄŸal Yapı TaÅŸları Maden Ve Mermer Portalı .

(2) Tozlu iÅŸlerde yapılacak risk deÄŸerlendirmesinde aÅŸağıda belirtilen hususlar özellikle dikkate alınır.

a) Ortamda bulunan tozun çeÅŸidi,

b) Ortamda bulunan tozun saÄŸlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararları,

c) Maruziyetin düzeyi, süresi ve sıklığı,

ç) Bu YönetmeliÄŸin Ek-1’inde yer alan mesleki maruziyet sınır deÄŸerleri,

d) Toz ölçüm sonuçları,

e) Alınması gereken önleyici tedbirleri,

f) Varsa daha önce yapılmış olan saÄŸlık gözetimlerinin sonuçları.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Tozla Mücadele Komisyonu, Toz Ölçümleri ve Maruziyet Sınır DeÄŸerleri

Tozla mücadele komisyonu

MADDE 7 – (1) Ä°SGGM Genel Müdürü veya Genel Müdürün görevlendireceÄŸi bir Genel Müdür Yardımcısı baÅŸkanlığında; SaÄŸlık Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Çevre ve Åžehircilik Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından birer temsilci ile Ä°ÅŸ TeftiÅŸ Kurulu BaÅŸkanlığından iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi yönünden teftiÅŸ yapmaya yetkili bir iÅŸ müfettiÅŸi, SGK’den bir temsilci, Genel Müdürlükten bir hekim ile bir mühendis veya bir iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi uzmanı, en çok üyesi olan çalışan ve iÅŸveren konfederasyonlarından birer temsilci ve Bakanlıkça uygun görülecek tozla mücadele ve toza baÄŸlı meslek hastalıkları konularında çalışmaları bulunan üniversitelerin tıp ve mühendislik fakültelerinden birer öÄŸretim üyesinin katılımıyla bir komisyon kurulur. Bu komisyon üyelerinin görev süresi üç yıldır. Süresi bitenler yeniden görevlendirilebilir.  . MarblePort Türkiye'nin DoÄŸal Yapı TaÅŸları Maden Ve Mermer Portalı .

(2) Bu komisyon yılda iki defa toplanır. Komisyon, Bakanlığın ve komisyon üyelerinin isteÄŸi üzerine olaÄŸanüstü toplanarak gelen görüÅŸ ve önerileri deÄŸerlendirir. Komisyon tozla ilgili hangi sektörlerde rehber hazırlanması gerektiÄŸine karar verir ve bu rehberlerin hazırlanmasında hangi kurum ve/veya kuruluÅŸların görev alacağını belirler.

(3) Komisyonun sekretarya hizmetleri Genel Müdürlükçe yürütülür.

Toz ölçümleri

MADDE 8 – (1) Ä°ÅŸveren, her türlü tozun meydana geldiÄŸi iÅŸyerlerinde 20/8/2013 tarihli ve 28741 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ä°ÅŸ Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi Yapan Laboratuvarlar Hakkında Yönetmelik hükümleri saklı kalmak kaydıyla;

a) Risk deÄŸerlendirmesi sonucuna göre belirlenen periyodik aralıklarla toz ölçümlerinin yapılmasını,

b) Ä°ÅŸyerinde çalışanların toz maruziyetinin bulunduÄŸu koÅŸullarda herhangi bir deÄŸiÅŸiklik olduÄŸunda bu ölçümlerin tekrarlanmasını,

c) Ölçüm sonuçlarının, Ek-1’de belirtilen mesleki maruziyet sınır deÄŸerleri dikkate alınarak deÄŸerlendirilmesini,

ç) Ä°ÅŸyerinde yapılacak denetimler için toz ölçümlerinin Genel Müdürlükçe ön yeterlik veya yeterlik belgesi verilen laboratuvarlarca yapılmasını saÄŸlar.

Maruziyet sınır değerleri

MADDE 9 – (1) Tozlar için mesleki maruziyet sınır deÄŸerleri, Ek-1'de yer alan tabloda belirtilen deÄŸerlerin üstünde olamaz.

(2) Tozlu iÅŸyerlerinde toz oluÅŸumunun önlenmesi, tozun çalışma ortamına yayılmadan kaynağında yok edilmesi veya tozun bastırılması gibi diÄŸer yöntemler ile toz yoÄŸunluÄŸunun Ek-1'deki deÄŸerlerin altına düÅŸürülmesi için çalışmalar yapılır. Bu çalışmalar sonucunda toz ölçümü yenilenir ve toz yoÄŸunluÄŸunun uyulması gereken deÄŸerde olduÄŸu veya altına düÅŸtüÄŸü tespit edildiÄŸinde çalışma izni verilir.  . MarblePort Türkiye'nin DoÄŸal Yapı TaÅŸları Maden Ve Mermer Portalı .

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

SaÄŸlık Gözetimi, Pnömokonyozdan Korunma ve Pnömokonyoz

Tanısı ile İlgili İşlemler

SaÄŸlık gözetimi

MADDE 10 – (1) Bu Yönetmelik kapsamına giren iÅŸyerlerinde çalışan ve çalışacak kiÅŸilerin yapılacak saÄŸlık gözetiminde aÅŸağıdaki hususlar dikkate alınır.

a) 20/7/2013 tarihli ve 28713 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ä°ÅŸyeri Hekimi ve DiÄŸer SaÄŸlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve EÄŸitimleri Hakkında Yönetmelik ekinde yer alan Ä°ÅŸe GiriÅŸ / Periyodik Muayene Formu örneÄŸine göre yapılır.

b) Çalışanların saÄŸlık gözetimi; risk deÄŸerlendirmesi, aralıklarla yapılan toz ölçüm sonuçları ve tozun cinsi dikkate alınarak iÅŸyeri hekimince belirlenen sıklıkta tekrarlanır ve her çalışan için saÄŸlık kaydı tutulur.

c) Pnömokonyoz yönünden yapılan periyodik saÄŸlık muayenelerinde Ek-2’de verilen “Pnömokonyoz Tanı Åžeması” dikkate alınır.

ç) SaÄŸlık gözetiminden sorumlu iÅŸyeri hekimi; muayene ve tetkiklerin sonucuna göre, çalışanın toza maruz kalacağı iÅŸlerde çalıştırılmaması da dahil, her türlü koruyucu ve önleyici tedbirleri belirler ve tavsiyelerde bulunur.

d) Ä°ÅŸyeri hekimi, çalışanın maruziyetinin sona ermesinden sonra da yapılması gereken saÄŸlık deÄŸerlendirmesi ile ilgili bilgi verir ve maruziyetin bitmesinden sonra saÄŸlık gözetiminin devam etmesi gereken süreyi belirleyebilir.

e) Çalışan veya iÅŸveren saÄŸlık muayenesi ve tetkiklerinin yeniden yapılmasını isteme hakkına sahiptir.

AkciÄŸer radyografilerinin deÄŸerlendirilmesi

MADDE 11 – (1) Bu Yönetmelik kapsamına giren iÅŸyerlerinde 6331 sayılı Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Kanununun 15 inci maddesinde belirtilen durumlarda ve iÅŸyeri hekimince belirlenen sıklıkta ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografileri Sınıflandırılmasına uygun standartlarda akciÄŸer radyografileri çekilir.

(2) Bu Yönetmelik kapsamına giren asbest ve türleri, kuvars içeren tozların bulunabileceÄŸi iÅŸyerlerinde; risk deÄŸerlendirmesi ve ölçüm sonuçları ile çalışanların saÄŸlık durumları dikkate alınarak hangi sıklıkta standart akciÄŸer radyografilerinin çekileceÄŸi iÅŸyeri hekimince belirlenir.

(3) Bu Yönetmelik kapsamına giren asbest ve türleri, kuvars içeren tozların bulunabileceÄŸi iÅŸyerlerinde çalışanların standart akciÄŸer radyografileri okuyucu tarafından ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografi Sınıflandırılmasına göre deÄŸerlendirilir. Farklılık gösteren deÄŸerlendirme sonuçları, okuyucular tarafından birlikte deÄŸerlendirilerek nihai sonuçlar iÅŸverene yazılı olarak bildirilir.

(4) Okuyucu listeleri, Ä°SGGM veya Ä°SGÜM’ün internet sayfasından temin edilebilir.

(5) Bu Yönetmelik kapsamına giren asbest ve türleri, kuvars içeren tozlar hariç diÄŸer tozların bulunduÄŸu iÅŸyerlerinde çalışanların ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografi Sınıflandırılmasına uygun standartlarda akciÄŸer radyografisi iÅŸyeri hekimi tarafından maruz kalınan tozun özellikleri de dikkate alınarak deÄŸerlendirilir. Ä°htiyaç duyulması halinde ileri tetkik ve deÄŸerlendirme için, okuyucuya gönderilebilir.

Pnömokonyoz olgularının belirlenmesi

MADDE 12 – (1) Ek-3’te verilen ILO Uluslararası Pnömokonyoz DeÄŸerlendirme Kategorisi Çizelgesi’ne göre okuyucuların nihai deÄŸerlendirme sonuçlarına iliÅŸkin raporunu alan iÅŸveren;

a) Kategori 0 olarak değerlendirilenlerin; aralıklı muayenelerle takibinin yapılmasını,

b) Kategori 1 ve üzeri olarak deÄŸerlendirilenlerin; SGK tarafından yetkilendirilen saÄŸlık hizmet sunucularına sevkini saÄŸlar.

(2) Meslek hastalıkları tıbbi tanısında yetkili saÄŸlık kuruluÅŸu, düzenlediÄŸi raporların birer örneÄŸini ilgili iÅŸverene gönderir.

Pnömokonyoz tanısı alan çalışanların çalışma durumu

MADDE 13 – (1) Ä°ÅŸveren, meslek hastalıkları tanısında yetkili saÄŸlık kuruluÅŸunun çalışanla ilgili düzenlediÄŸi raporda belirtilen çalışma koÅŸullarını saÄŸlamakla yükümlüdür.

Kayıtların saklanması

MADDE 14 – (1) Ä°ÅŸveren, iÅŸyerinde çalışanların yaptıkları iÅŸ, çalışma süresi, toz ölçüm sonuçları ile kiÅŸisel saÄŸlık dosyalarının kayıtlarını ilgili mevzuatta ayrıca belirlenmemiÅŸse çalışanın iÅŸten ayrılma tarihinden itibaren on beÅŸ yıl süreyle saklar. Ä°ÅŸyeri ortamındaki tozlardan kaynaklanan hastalıkların yükümlülük süresi bu süreyi aÅŸan iÅŸyerlerinde, evrakların saklanması hastalıkların yükümlülük süresine göre uzar. Çalışanın iÅŸyerinden ayrılarak baÅŸka bir iÅŸyerinde çalışmaya baÅŸlaması halinde, yeni iÅŸveren çalışanın kiÅŸisel saÄŸlık dosyasını ve diÄŸer kayıtları ister, önceki iÅŸveren de dosyanın bir örneÄŸini onaylayarak gönderir.

(2) Çalışanlar kendilerine ait kayıtların bir örneÄŸini alabilirler. Çalışanlar ve/veya çalışan temsilcileri de kayıtlar hakkında isimsiz olarak genel bilgileri alabilirler.

BEŞİNCÄ° BÖLÜM

EÄŸitim

Çalışanların eÄŸitimi ve bilgilendirilmesi

MADDE 15 – (1) Ä°ÅŸveren, 6331 sayılı Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Kanununun 16 ve 17 nci maddelerinde ve 15/5/2013 tarihli ve 28648 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çalışanların Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi EÄŸitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte belirtilen hususlar saklı kalmak kaydıyla çalışanların ve temsilcilerinin eÄŸitim ve bilgilendirilmelerini saÄŸlar. Bu eÄŸitim ve bilgilendirilmeler özellikle aÅŸağıdaki hususları içerir.  . MarblePort Türkiye'nin DoÄŸal Yapı TaÅŸları Maden Ve Mermer Portalı .

a) Risk deÄŸerlendirmesi sonucunda elde edilen bilgiler,

b) Ä°ÅŸyerinde bulunan tozun çeÅŸidinin tanınması, tozdan kaynaklanan saÄŸlık ve güvenlik riskleri, meslek hastalıkları, mesleki maruziyet sınır deÄŸerleri ve diÄŸer yasal düzenlemeler hakkında bilgiler,

c) Çalışanların kendilerini ve diÄŸer çalışanları tehlikelerden koruması için yapılması gerekenler ve alınacak önlemler,

ç) KiÅŸisel koruyucu donanımların doÄŸru kullanımı ve bakımı.

Pnömokonyoz okuyucu eÄŸitimi

MADDE 16 – (1) ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografi Sınıflandırılması Okuyucu eÄŸitimi Ä°SGÜM tarafından düzenlenir. EÄŸitimi baÅŸarılı ile bitiren hekimlere Ek-4’teki örneÄŸine uygun sertifika düzenlenir.

ALTINCI BÖLÜM

ÇeÅŸitli ve Son Hükümler

Tozla mücadele birimleri

MADDE 17 – (1) Ä°ÅŸ Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi Yapan Laboratuvarlar Hakkında Yönetmelik hükümleri saklı kalmak kaydıyla 14/9/1990 tarihli ve 20635 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Maden ve TaÅŸocakları Ä°ÅŸletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle Ä°lgili Yönetmelik hükümleri gereÄŸince kurulmuÅŸ olan Tozla Mücadele Birimleri iç kontrol amacıyla iÅŸyerlerinde toz ölçümü yapmaya devam edebilirler.

Yürürlükten kaldırılan yönetmelik

MADDE 18 – (1) 14/9/1990 tarihli ve 20635 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Maden ve TaÅŸocakları Ä°ÅŸletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle Ä°lgili Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

MADDE 19 – (1) Bu YönetmeliÄŸin;

a) 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi 20/8/2015 tarihinde,

b) DiÄŸer hükümleri yayımı tarihinde,

yürürlüÄŸe girer.

Yürütme

MADDE 20 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.

YönetmeliÄŸin ekleri için tıklayınız