NÜKLEER MADDE SAYIM VE KONTROL YÖNETMELİĞİ

YÖNETMELÄ°K

Türkiye Atom Enerjisi Kurumundan:

NÜKLEER MADDE SAYIM VE KONTROL YÖNETMELİĞİ

BÄ°RÄ°NCÄ° BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Kısaltmalar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu YönetmeliÄŸin amacı, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde barışçıl nükleer faaliyetlerde kullanılan nükleer maddeler ile nükleer amaç için özel olarak tasarımlanmış veya hazırlanmış ekipman ve malzemelerin envanterinin tespiti ve takibi ile nükleer silah veya diÄŸer nükleer patlayıcı aygıtlara dönüÅŸtürülmesini veya yetkisiz olarak kullanılmasını önlemek ve bu yöndeki giriÅŸimlerin zamanında saptanmasını saÄŸlamak üzere uyulacak usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik hükümleri, tesisler, tesis dışı yerler, nükleer maddeler, nükleer amaç için özel olarak tasarımlanmış veya hazırlanmış ekipman ve malzemeler ile nükleer yakıt çevrimine yönelik araÅŸtırma ve geliÅŸtirme faaliyetleri, nükleer yakıt çevrimine yönelik planları, kaynak madde çıkarma ve iÅŸleme faaliyetleri yapan, nükleer madde bulunduran, kullanan, depolayan, iÅŸleyen, üreten, devreden, ithal veya ihraç eden, nükleer amaç için özel olarak tasarımlanmış veya hazırlanmış ekipman ve malzemeler ile ilgili faaliyet yürüten gerçek veya tüzel kiÅŸileri kapsar. Türkiye’den transit geçirilen yabancı ülkelere ait nükleer maddeler ve nükleer amaç için özel olarak tasarımlanmış veya hazırlanmış ekipman ve malzemeler kapsam dışındadır.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik,

a) 9/7/1982 tarihli ve 2690 sayılı Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine ve 8 inci maddesinin (a) bendine,

b) 28/11/1979 tarihli ve 16823 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi AntlaÅŸmasına,

c) 20/10/1981 tarihli ve 8/3527 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla onaylanan Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Arasında Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi AntlaÅŸmasına Ä°liÅŸkin Olarak Güvenlik Denetimi Uygulamasına Dair AnlaÅŸmaya,

ç) 12/7/2001 tarihli ve 2001/2643 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla onaylanan Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi AntlaÅŸmasına Ä°liÅŸkin Olarak Güvenlik Denetiminin Uygulanmasına Dair Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Arasındaki AnlaÅŸmaya Ek Protokole

dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar ve kısaltmalar

MADDE 4 – (1) Bu YönetmeliÄŸin uygulanmasında,

a) Cevher: DoÄŸrudan doÄŸruya veya bazı iÅŸlemler sonucu saflaÅŸtırılarak kaynak madde elde edilebilecek bir veya birkaç mineralden oluÅŸmuÅŸ kayacı,

b) Defter envanteri: Madde denkleÅŸtirme alanındaki iki fiziksel envanter alımı arasında yapılan tüm envanter deÄŸiÅŸikliklerinin cebirsel toplamını,

c) Ek EriÅŸim: Herhangi bir yere, beyan edilmemiÅŸ nükleer madde ya da faaliyet olup olmadığının doÄŸrulanması amacıyla UAEA denetçilerinin eriÅŸimini,

ç) Ek Protokol: 2001/2643 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla onaylanan Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi AntlaÅŸmasına Ä°liÅŸkin Olarak Güvenlik Denetiminin Uygulanmasına Dair Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Arasındaki AnlaÅŸmaya Ek Protokolü,

d) Etkin kilogram: Nükleer maddelerin sayım ve kontrol sisteminde kullanılan ve

1) Plutonyum için kilogram cinsinden ağırlık;

2) Uranyum-235 veya uranyum-233 bakımından %1 veya daha fazla zenginleÅŸtirilmiÅŸ uranyum için kilogram cinsinden ağırlığının zenginliÄŸinin karesi ile çarpımından elde edilecek deÄŸer;

3) Uranyum-235 veya uranyum-233 bakımından %0,5’ten daha fazla %1’den daha az zenginleÅŸtirilmiÅŸ uranyum için kilogram cinsinden ağırlığının 0,0001 ile çarpımından elde edilecek deÄŸer;

4) Toryum veya %0,5 ya da daha düÅŸük zenginlikli tüketilmiÅŸ uranyum için kilogram cinsinden ağırlığının 0,00005 ile çarpımından elde edilecek deÄŸer,

olarak belirlenen özel birimi,

e) Fiziksel envanter: Bir madde denkleÅŸtirme alanı içerisindeki tüm nükleer maddelerin tanımlı bir prosedüre göre ölçülen veya hesaplanan yığın miktarlarının toplamını,

f) Gönderici alıcı farkı: Her bir yığın için gönderici madde denkleÅŸtirme alanında beyan edilen ile alıcı madde denkleÅŸtirme alanında ölçülen nükleer madde miktarları arasındaki farkı,

g) Güvence Denetimi AnlaÅŸması (GDA): 8/3527 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla onaylanan Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı arasında Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi AntlaÅŸmasına iliÅŸkin olarak Güvenlik Denetimi Uygulamasına Dair AnlaÅŸmayı,

ÄŸ) Kaynak madde: DoÄŸada var olan izotopların karışımını içeren uranyum, uranyum-235 izotopu içeriÄŸi doÄŸal düzeyin altına düÅŸmüÅŸ tüketilmiÅŸ uranyum, toryum, bunlardan herhangi birinin metal, alaşım, kimyasal bileÅŸik veya konsantre edilmiÅŸ ÅŸekli ve Kurumun belirleyeceÄŸi oranda yukarıdakilerden birini veya daha fazlasını içeren diÄŸer maddeleri,

h) Kaynak verisi: Nükleer maddeyi tanımlayan ve yığın verileri saÄŸlayan, ölçümler veya kalibrasyon sırasında kayda alınan veya ampirik iliÅŸkiler türetmekte kullanılan verileri,

ı) Kilit Ölçüm Noktası (KÖN): Nükleer madde akışı veya envanterinin belirlenebilmesi için nükleer maddenin ölçülebilecek ÅŸekilde bulunduÄŸu yeri,

i) Kurum: Türkiye Atom Enerjisi Kurumunu,

j) Madde DenkleÅŸtirme Alanı (MDA): Ä°çine veya dışına transfer edilen nükleer madde miktarının belirlenebildiÄŸi ve içindeki nükleer maddenin fiziksel envanterinin alınabildiÄŸi Kurumun onayladığı alanı,

k) Nükleer amaç için özel olarak tasarımlanmış veya hazırlanmış ekipman ve malzemeler: Ek Protokol Ek-II’de ve 13/9/2007 tarihli ve 26642 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Nükleer ve Nükleer Çift Kullanımlı EÅŸyaların Ä°hracatında Ä°zne Esas Olacak Belgenin Verilmesine Ä°liÅŸkin Yönetmelik kapsamına giren eÅŸya kalemlerinden Nükleer Transfer Uyarı Listesi’nde yer alan eÅŸya kalemlerini,

l) Nükleer emniyet: Nükleer madde ve nükleer tesisleri hedef alan hırsızlık, sabotaj, yetkisiz eriÅŸim ve diÄŸer kötü niyetli giriÅŸimleri engellemek, tespit etmek ve gerektiÄŸinde karşılık vermek üzere gerekli fiziksel koruma önlemlerinin alınmasını ve etkinliÄŸinin sürdürülmesini,

m) Nükleer güvence: Güvence Denetimi AnlaÅŸması ve Ek Protokol ile Türkiye Cumhuriyetinin taraf olduÄŸu diÄŸer ilgili ikili veya çok taraflı uluslararası anlaÅŸmalar ile üyeliklerinden kaynaklananlar da dahil olmak üzere nükleer silahların yayılmasının önlenmesine yönelik yükümlülüklerin yerine getirildiÄŸinin teyit edilmesini,

n) Nükleer madde: Kaynak maddeler ve özel bölünebilir maddeleri,

o) Nükleer madde sayım ve kontrol personeli: Tesis veya tesis dışı yer sorumlusu tarafından nükleer maddelerin sayım ve kontrolünden sorumlu olmak üzere görevlendirilen ve Kuruma bildirilen kiÅŸiyi,

ö) Nükleer yakıt çevrimi: Nükleer maddenin dönüÅŸtürülmesi, zenginleÅŸtirilmesi, nükleer yakıt imalatı, reaktörler, nükleer fisyon açısından kritik olabilen tesisler, nükleer yakıtların yeniden iÅŸlenmesi, plutonyum, yüksek zenginliÄŸe sahip uranyum ya da uranyum-233 içeren atıkların iÅŸlenmesi ile ilgili faaliyetleri,

p) Özel bölünebilir madde: Plutonyum-239, uranyum-233, uranyum-235 veya uranyum-233 izotopları bakımından zenginleÅŸtirilmiÅŸ uranyum veya bunlardan birini veya birden fazlasını içeren herhangi bir madde ile Kurumun belirleyeceÄŸi diÄŸer bölünebilir maddeleri,

r) Saha: Sınırları Kurum tarafından belirlenen, kapatılmış olanlar da dahil bütün tesis veya tesis dışı yerler ve bunların hizmet binaları ile nükleer amaç için özel olarak tasarımlanmış veya hazırlanmış ekipman ve malzemeler ile ilgili olan tüm binaları içeren yeri,

s) Sayılamayan nükleer madde miktarı: Fiziksel envanter ve defter envanteri arasındaki farkı,

ÅŸ) Tasarım Bilgisi Sualnamesi (TBS): Tesis veya tesis dışı yerlerin tasarım bilgilerinin ayrıntılı olarak yer alacağı UAEA formatına uygun dokümanı,

t) Tesis: Nükleer reaktörler, nükleer fisyon açısından kritik olabilen tesisler, nükleer yakıt çevrimi kapsamında dönüÅŸtürme, zenginleÅŸtirme, imalat, yeniden iÅŸleme ve ilgili depolama tesisleri ile bir etkin kilogramdan daha fazla nükleer madde bulunduran yerleri,

u) Tesis dışı yer: Bir etkin kilogram veya daha az miktarda nükleer maddenin bulundurulduÄŸu, kullanıldığı, depolandığı, üretildiÄŸi veya iÅŸlendiÄŸi ancak tesis olmayan yerleri,

ü) Tesis veya tesis dışı yer sorumlusu: Tesisler için yetkilendirilen kiÅŸiyi, tesis dışı yerler için ise iÅŸleten kiÅŸiyi,

v) UAEA: Uluslararası Atom Enerjisi Ajansını,

y) Yetki: Bir faaliyeti yerine getirmek üzere Kurum tarafından verilen lisans, izin veya onayı,

z) Yetkilendirilen kiÅŸi: Nükleer güvence, nükleer emniyet veya nükleer güvenlik ile ilgili olarak Kurumdan yetki alınmasını gerektiren herhangi bir faaliyeti yerine getirmek üzere Kurum tarafından yetkilendirilmiÅŸ gerçek veya tüzel kiÅŸiyi,

aa) Yetkilendirme: Nükleer güvence, nükleer emniyet veya nükleer güvenlik ile ilgili faaliyetlerini Kurumun düzenlemelerine uygun ÅŸekilde yürütmesi için gerçek veya tüzel kiÅŸilere belirli prosedürler uyarınca Kurum tarafından yetki verilmesi iÅŸlemini,

bb) Yığın: Bir KÖN’de sayım amacıyla oluÅŸturulan ve fiziksel form, kimyasal bileÅŸim, ışınlanma durumu ile muhafaza kapları bakımından tek bir küme olarak tanımlanabilen nükleer madde grubunu,

cc) Yığın verisi: Yığını oluşturan her bir elementin toplam ağırlığı ve elementin plutonyum ya da uranyum olması durumunda izotop bileşimini,

çç) Yüksek zenginlikli uranyum: Uranyum-235 izotopunca %20 veya daha fazla zenginleÅŸtirilmiÅŸ uranyumu,

dd) Zenginleştirilmiş uranyum: Uranyum-235 izotopu miktarı doğadaki miktardan daha fazla olan uranyumu

ifade eder.

Ä°KÄ°NCÄ° BÖLÜM

Bildirimler

Tesis veya tesis dışı yerlerin bulunduğu sahalar

MADDE 5 – (1) Tesis veya tesis dışı yer sorumlusu, sahada bulunan binaların kullanım amacına iliÅŸkin bilgiyi ve saha haritasını Kuruma sunmakla yükümlüdür.

(2) Her takvim yılını kapsayan bildirim takip eden yılın ocak ayı içerisinde yapılır.

Yakıt çevrimi ile ilgili araÅŸtırma ve geliÅŸtirme faaliyetleri

MADDE 6 – (1) Nükleer yakıt çevrimine yönelik araÅŸtırma ve geliÅŸtirme faaliyeti yapan kiÅŸi ya da kuruluÅŸlar, bu faaliyetlerde nükleer madde kullanılmasa dahi, faaliyetlere iliÅŸkin bilgiyi Kuruma sunmakla yükümlüdür.

(2) Her takvim yılını kapsayan bildirim takip eden yılın ocak ayı içerisinde yapılır.

Nükleer amaç için özel olarak tasarımlanmış veya hazırlanmış ekipman ve malzemeler ile ilgili faaliyetler

MADDE 7 – (1) Nükleer amaç için özel olarak tasarımlanmış veya hazırlanmış ekipman ve malzemeler ile ilgili faaliyet yürüten gerçek veya tüzel kiÅŸiler bu faaliyetlere iliÅŸkin bilgiyi Kuruma sunmakla yükümlüdür.

(2) Her takvim yılını kapsayan bildirim takip eden yılın ocak ayı içerisinde yapılır.

Uranyum ve toryum maden çıkarma ve iÅŸleme faaliyetleri

MADDE 8 – (1) Uranyum ve toryum maden çıkarma veya iÅŸleme faaliyeti yapan gerçek veya tüzel kiÅŸiler bu faaliyetlere iliÅŸkin yer, iÅŸletme durumu, yıllık üretim kapasitesi, üretim miktarı, cevherlerin uranyum ve toryum içerikleri, varsa sevkiyat tarihleri ve alıcıya iliÅŸkin bilgiyi Kuruma sunmakla yükümlüdür.

(2) Her takvim yılını kapsayan bildirim takip eden yılın ocak ayı içerisinde yapılır.

Kaynak maddeler

MADDE 9 – (1) Nükleer yakıt üretimi veya zenginleÅŸtirme yapmak için gerekli olan saflık ve bileÅŸime sahip olmayan ancak miktarı bir ton veya üzeri olan uranyum ve toryum kaynak maddelerini bulunduran, ithal veya ihraç eden gerçek veya tüzel kiÅŸiler bu maddelere iliÅŸkin yer, miktar, kimyasal bileÅŸim ile var olan ya da öngörülen kullanım bilgisini Kuruma sunmakla yükümlüdür.

(2) Her takvim yılını kapsayan bildirim takip eden yılın ocak ayı içerisinde yapılır.

Muafiyet kapsamına alınmış nükleer maddeler

MADDE 10 – (1) 24 üncü maddeye göre muafiyet kapsamına alınmış nükleer maddeleri bulunduran gerçek veya tüzel kiÅŸiler bu maddeler ile ilgili bilgiyi Kuruma sunmakla yükümlüdür.

(2) Her takvim yılını kapsayan bildirim takip eden yılın ocak ayı içerisinde yapılır.

Atık depolama ve işleme

MADDE 11 – (1) Ä°çinde plutonyum, yüksek zenginlikli uranyum ya da uranyum-233 bulunan atıkları iÅŸleyen ya da depolayan gerçek veya tüzel kiÅŸiler atıklarda bulunan nükleer madde miktarı ve bileÅŸimi ile depolama ve iÅŸlemeye yönelik faaliyet bilgisini Kuruma sunmakla yükümlüdür.

(2) Her takvim yılını kapsayan bildirim takip eden yılın ocak ayı içerisinde yapılır.

Nükleer madde ithalatı veya ihracatı

MADDE 12 – (1) Tesis veya tesis dışı yer sorumlusu, nükleer maddenin ithal veya ihraç edilmesi söz konusu olduÄŸunda, madde alınmadan veya gönderilmeden en az otuz gün önce aÅŸağıdaki bilgileri içerecek ÅŸekilde Kuruma bildirimde bulunmakla yükümlüdür;

a) Nükleer maddenin miktarı,

b) Fiziksel formu, kimyasal bileÅŸimi, zenginliÄŸi veya izotopik bileÅŸimi,

c) Kullanım amacı,

ç) Taşıma paketi sayısı,

d) Taşıma kaplarının tanımları ve fotoğrafları,

e) Gönderici ve alıcı ülkenin adı,

f) Taşıma şekli, taşıyıcı firma bilgisi,

g) Gönderme tarihi ile yaklaşık varış tarihi,

ÄŸ) Nükleer maddenin Türkiye gümrük bölgesine giriÅŸ yapacağı sınır kapısı,

h) Fiziksel korunma gereklerinin yerine getirilme ÅŸekli,

ı) Nükleer maddenin gönderme için paketleneceÄŸi veya gelen nükleer madde paketinin açılacağı, tanımlanacağı ve miktar ve bileÅŸiminin doÄŸrulanacağı yer ve tarihler,

i) Nükleer maddenin ithalatı veya ihracatında ülkeye göre farklılık arz edebilecek nitelikte olup Kurum tarafından istenebilecek ek bilgi ve belgeler.

Ä°leriye dönük planlanan faaliyetler

MADDE 13 – (1) KuruluÅŸlar gelecek on yıl için öngördükleri nükleer yakıt çevrimi ile ilgili planlanan faaliyetlerini Kuruma sunmakla yükümlüdür.

(2) Her takvim yılını kapsayan bildirim takip eden yılın ocak ayı içerisinde yapılır.

DiÄŸer bildirimler

MADDE 14 – (1) Kurum, ulusal nükleer madde sayım ve kontrol sisteminin etkinliÄŸini artırmak için, gerekli gördüÄŸünde, gerçek veya tüzel kiÅŸilerden bildirim talep edebilir. Bu bildirimler her talep için Kurum tarafından belirlenecek süre içerisinde yapılır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Sayım ve Kontrolün BaÅŸlaması ve Yükümlülükler

Sayım ve kontrolün baÅŸlaması

MADDE 15 – (1) Yakıt imali veya zenginleÅŸtirmeye uygun bileÅŸim ve saflıkta nükleer maddelerin ülkemizde üretilmesi veya ithalinin gerçekleÅŸmesi durumunda söz konusu maddeler için nükleer madde sayım ve kontrolü baÅŸlatılır.

Nükleer madde sayım ve kontrol sisteminin kurulması

MADDE 16 – (1) Tesis veya tesis dışı yer sorumlusu bu Yönetmelik hükümlerini yerine getirmek üzere bir nükleer madde sayım ve kontrol sistemi kurmakla yükümlüdür.

Tesisler için tasarım bilgisi sualnamesi

MADDE 17 – (1) Yetkilendirilen kiÅŸi tesise ait nükleer madde sayım ve kontrol sistemini de içeren TBS’yi hazırlayarak Kurumun onayına sunmakla yükümlüdür.

(2) Yeni kurulacak tesisler için TBS, tesis inÅŸaatı baÅŸlamadan en az ikiyüzon gün önce, öngörülen tasarıma göre hazırlanır ve Kurum onayına sunulur. TBS, nükleer maddenin tesise ilk giriÅŸinden en az ikiyüzon gün önce tesisin inÅŸa edildiÄŸi plana göre güncellenir.

(3) TBS bilgilerinde deÄŸiÅŸiklik olması durumunda TBS güncellenerek deÄŸiÅŸikliÄŸi takip eden otuz gün içerisinde Kuruma sunulur.

Tesis dışı yerler için tasarım bilgisi sualnamesi

MADDE 18 – (1) Tesis dışı yerleri iÅŸleten kiÅŸi ya da kuruluÅŸlar tesis dışı yere ait nükleer madde sayım ve kontrol sistemini de içeren TBS’yi hazırlayarak Kurumun onayına sunmakla yükümlüdür.

(2) Yeni kurulacak tesis dışı yerler için TBS, nükleer maddenin tesis dışı yere ilk giriÅŸinden en az onbeÅŸ gün önce hazırlanır ve Kurum onayına sunulur.

(3) TBS bilgilerinde deÄŸiÅŸiklik olması durumunda TBS güncellenerek deÄŸiÅŸikliÄŸi takip eden otuz gün içerisinde Kuruma sunulur.

Tesis veya tesis dışı yer sorumlusunun yükümlülükleri

MADDE 19 – (1) Tesis veya tesis dışı yer sorumlusu nükleer maddelerin sayım ve kontrolü ile ilgili faaliyetleri yürütmekle ve Kuruma yapılacak bildirimleri yerine getirmekle yükümlüdür.

(2) Tesis veya tesis dışı yer sorumlusunun yükümlülükleri:

a) 20 nci maddede sayılan vasıflara sahip nükleer madde sayım ve kontrol personeli tayin etmek,

b) Nükleer madde akışını ve stoklarını belirlemek amacıyla MDA kurmak ve KÖN’ler tanımlamak,

c) Ä°ÅŸletme ve sayım kayıtları tutmak ve rapor hazırlama prosedürlerini belirlemek,

ç) Hazırlanan prosedürlere göre fiziksel envanter alınmasını saÄŸlamak,

d) Nükleer maddenin fiziksel olarak korunduÄŸunun ve yerinde durduÄŸunun tespiti için insan veya cihazlar tarafından gözetleme tedbirleri ile nükleer maddenin bulunduÄŸu kap veya odalara uygulanan, bozulmadan veya kırılmadan nükleer maddeye eriÅŸimin mümkün olamayacağı mühürleme tedbirlerini almak,

e) Nükleer madde sayım ve kontrol sistemine yönelik örnek alma usullerini belirlemek,

f) Nükleer madde sayım ve kontrol personeli tarafından hazırlanan bildirim, kayıt ve raporların zamanında ve eksiksiz olarak hazırlandığını kontrol etmek,

g) Nükleer madde sayım sistemine ait kayıtları tesis veya tesis dışı yerlerin fiili ve hukuki faaliyetleri sona erinceye kadar saklamaktır.

Nükleer madde sayım ve kontrol personelinin nitelikleri

MADDE 20 – (1) Nükleer madde sayım ve kontrol personeli aÅŸağıdaki koÅŸulları saÄŸlamak zorundadır;

a) Tesis veya tesis dışı yer sorumlusunun belirleyeceÄŸi sıklık ve yöntemlerle belgelenmiÅŸ, zihinsel uyanıklık, duygusal denge, sesli, yazılı ve görsel uyarıları algılayacak ve kendini ifade edebilecek iletiÅŸim becerileri ile hareket yeteneÄŸi kapsamında yeterli kapasiteye sahip olmak,

b) Temel bilimler veya mühendislik dalından mezun olmak,

c) Kurum veya UAEA tarafından verilecek nükleer madde sayım kontrol eÄŸitimi sertifikasına sahip olmak.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Nükleer Madde Devir Ä°zni

Nükleer madde devir izni

MADDE 21 – (1) Tesis veya tesis dışı yer sorumlusu baÅŸka bir tesis veya tesis dışı yere nükleer madde devri yapmak için Kurumdan izin almakla yükümlüdür.

(2) Nükleer maddeyi devredecek olan tesis veya tesis dışı yer sorumlusu, nükleer madde devir izni için aÅŸağıda yer alan bilgi ve belgeler ile Kuruma yazılı olarak baÅŸvurmakla yükümlüdür;

a) Nükleer maddenin miktarı,

b) Fiziksel formu, kimyasal bileÅŸimi, zenginliÄŸi veya izotopik bileÅŸimi,

c) Kullanım amacı,

ç) Devralacak tesis veya tesis dışı yerin adı ve gönderme tarihi ile devralıcının devri kabul ettiÄŸine iliÅŸkin taahhütname,

d) Taşıma şekli, taşıyıcı firma bilgisi,

e) Taşıma paketi sayısı,

f) Fiziksel korunma gereklerinin yerine getirilme ÅŸekli,

g) Nükleer madde devir izni için, tesis veya tesis dışı yer sorumlusundan duruma göre farklılık arz eden Kurum tarafından istenebilecek ek bilgi ve belgeler.

(3) Nükleer madde devir izni için baÅŸvuran tesis veya tesis dışı yer sorumlusuna baÅŸvurunun uygun görülmesi halinde nükleer madde devir izni verilir.

(4) Verilen iznin geçerlilik süresi bir aydır. Verilen süre içerisinde nükleer madde devrinin gerçekleÅŸmediÄŸi durumlarda verilen iznin geçerliliÄŸi sona erer. Ä°zin süresi sona eren nükleer madde devri için iÅŸlem yapılmak istenirse, tekrar baÅŸvuruda bulunulması gerekir.

(5) Nükleer madde devreden tesis veya tesis dışı yer sorumlusu devredeceÄŸi madde ile ilgili bilgileri ve devir takvimini nükleer maddeyi devralacak tesis veya tesis dışı yer sorumlusuna devrin gerçekleÅŸeceÄŸi tarihten en az bir hafta önce iletmekle yükümlüdür.

(6) Nükleer maddeyi devralan ve devreden tesis veya tesis dışı yer sorumluları 27 nci maddede yer alan hususu yerine getirmekle yükümlüdür.

BEŞİNCÄ° BÖLÜM

Kayıtlar, Muafiyet ve Sonlandırma

İşletme kayıtları

MADDE 22 – (1) Ä°ÅŸletme kayıtları her bir MDA için aÅŸağıdaki verileri içerir:

a) Nükleer maddenin bileÅŸim ve miktarındaki deÄŸiÅŸikliklerin belirlenmesinde kullanılan iÅŸletme verileri,

b) Ölçüm cihazlarının kalibrasyonu ve örnek alma ve analizlere iliÅŸkin kayıtlar, ölçüm sonuçlarının belirsizlikleri,

c) Fiziksel envanter alımına hazırlık aşamasında ve envanterin alınması sırasında yapılan faaliyetleri,

ç) Herhangi bir ÅŸekilde envanterde meydana gelebilecek olan kayıp ve kazançların nedenleri ile miktarından emin olmak için uygulanacak olan prosedürleri.

Sayım kayıtları

MADDE 23 – (1) Sayım kayıtları her bir MDA için aÅŸağıdaki verileri içerir:

a) Defter envanterini belirlemek için artma ve azalmaları gösteren envanter deÄŸiÅŸiklikleri,

b) Envanterde bulunan yığınların yerleri,

c) Fiziksel envanteri belirlemek için kullanılan ölçüm sonuçları,

ç) Tespit edilen hataların gerekçeleri ile birlikte düzeltilmesine iliÅŸkin kayıtları,

d) Gönderici alıcı farkları ile sayılamayan nükleer madde miktarına iliÅŸkin açıklamalar.

(2) Sayım kayıtları her bir yığın için madde tanımını, yığın verilerini ve kaynak verilerini içerir. Kayıtlar uranyum, toryum ve plutonyum için ayrı ayrı tutulur. Her bir envanter deÄŸiÅŸikliÄŸinde bu deÄŸiÅŸikliÄŸin tarihi ile madde transferi söz konusu ise gönderici MDA ile alıcı MDA bilgileri kayıtlarda belirtilir.

(3) Tüm kayıtlar hem elektronik hem de yazılı olarak tutulur.

Muafiyet

MADDE 24 – (1) AÅŸağıdaki miktar ve özelliklere sahip olan nükleer maddeler için muafiyet istenmesi durumunda, tesis veya tesis dışı yer sorumlusu Kuruma baÅŸvurur; talebin Kurum tarafından uygun bulunması sonrası ilgili maddeler 10 uncu madde dışındaki hükümlerden muaf tutulur:

a) Cihazlarda sensör bileÅŸen olarak kullanılan gram mertebesinde ya da daha az miktarlardaki nükleer maddeler,

b) Plutonyum–238 içeriÄŸi kütlece % 80’i aÅŸan plutonyum,

c) Nükleer olmayan amaçlar için kullanılacak olan nükleer maddeler.

(2) Muafiyet kapsamındaki maddeler belirtilen amaç dışında kullanılamaz, üzerinde iÅŸlem yapılamaz ve sayım kontrole tabi nükleer maddeler ile bir arada depolanamazlar.

(3) Muafiyet koÅŸullarının saÄŸlanmadığına yönelik tespitte bulunulması veya iÅŸleticinin talebi üzerine Kurum muafiyeti kaldırabilir.

Nükleer madde sayım ve kontrolünün sona ermesi

MADDE 25 – (1) Yurtdışına ihracı gerçekleÅŸtirilen nükleer maddelerin sayım ve kontrolü sonlandırılır.

(2) Tesis veya tesis dışı yer sorumlusunun sayım ve kontrole tabi olan nükleer maddelerin herhangi bir nükleer faaliyette kullanılamayacak ÅŸekilde seyreltildiÄŸine veya tekrar nükleer madde kazanılamayacak bir atık haline geldiÄŸine dair Kuruma baÅŸvurması ve Kurum tarafından uygun görülmesi durumunda bu maddeler için sayım ve kontrol sonlandırılır.

ALTINCI BÖLÜM

Raporlar

Sayım raporları

MADDE 26 – (1) Tesis veya tesis dışı yer sorumlusu nükleer madde sayım ve kontrolüne iliÅŸkin sayım raporlarını bu Yönetmelik hükümlerine göre Kuruma sunmakla yükümlüdür.

(2) Sayım raporları, envanter değişikliği raporu, fiziksel envanter listesi ile madde denkleştirme raporlarından oluşur.

(3) Kurum tarafından istenen sayım raporlarına iliÅŸkin ek bilgiler Kurumun belirlediÄŸi süre içerisinde Kuruma sunulur.

(4) Sayım raporları GDA Tamamlayıcı Düzenlemelerin 10 uncu bölümüne göre hazırlanır.

(5) Sayım raporlarında kodlamalar dışında belirtilmesi gereken ek hususlar için açıklayıcı notlar raporlarla birlikte Kuruma sunulur.

Envanter deÄŸiÅŸikliÄŸi raporu

MADDE 27 – (1) Tesis veya tesis dışı yer sorumlusu envanterde deÄŸiÅŸiklik olması durumunda beÅŸ iÅŸ günü içerisinde envanter deÄŸiÅŸikliÄŸi raporunu Kuruma sunmakla yükümlüdür.

Fiziksel envanter listesi

MADDE 28 – (1) Tesis veya tesis dışı yer sorumlusu her takvim yılında en az bir defa fiziksel envanter listesi hazırlamakla ve beÅŸ iÅŸ günü içinde Kuruma sunmakla yükümlüdür.

Madde denkleÅŸtirme raporu

MADDE 29 – (1) Tesis veya tesis dışı yer sorumlusu her fiziksel envanter alımında madde denkleÅŸtirme raporu hazırlamak ve fiziksel envanter listesi ile birlikte Kuruma sunmakla yükümlüdür.

(2) Madde denkleÅŸtirme raporu;

a) Bir önceki fiziksel envanteri,

b) Önce artışlar sonra azalışlar olmak üzere envanter deÄŸiÅŸikliklerini,

c) Defter envanterini,

ç) Gönderici alıcı farklarını,

d) Son defter envanterini,

e) Son fiziksel envanteri,

f) Sayılamayan nükleer madde miktarını

içerir.

Özel raporlar

MADDE 30 – (1) Tesis veya tesis dışı yer sorumlusu;

a) Normal iÅŸlemler dışında nükleer madde kaybı veya kayıp olan nükleer maddenin bulunması gibi bir olay olduÄŸunda, durumu en geç yirmi dört saat içerisinde Kuruma bildirmekle ve olayla ilgili alınan ve alınması düÅŸünülen tedbirleri içeren ayrıntılı bir raporu en geç üç iÅŸ günü içinde Kuruma sunmakla,

b) UAEA veya Kuruma ait özel mühürlerin veya gözetim cihazlarının herhangi bir nedenle zarara uÄŸraması halinde durumu en geç yirmi dört saat içerisinde Kuruma bildirmekle,

c) OlaÄŸandışı bir durum sırasında nükleer maddenin daha iyi korunabileceÄŸi baÅŸka bir yere taşınması halinde, durumu en geç yirmi dört saat içerisinde Kuruma bildirmekle,

ç) Nükleer maddenin uluslararası transferinde nükleer maddenin kaybolduÄŸu düÅŸüncesine yol açacak önemli bir gecikme meydana gelmesi halinde durumu derhal Kuruma bildirmekle

yükümlüdür.

(2) Kurum, ulusal nükleer madde sayım ve kontrol sisteminin etkinliÄŸini artırmak için tesis veya tesis dışı yer sorumlusundan ek bilgi içeren özel raporlar talep edebilir. Bu raporlar her talep için özel olarak Kurum tarafından belirlenen süre içerisinde Kuruma sunulur.

YEDÄ°NCÄ° BÖLÜM

Denetim ve Yaptırımlar

Ulusal denetimler

MADDE 31 – (1) Tesis veya tesis dışı yerler, bu Yönetmelik kapsamında bildirim yapan yerler ile alınan ihbara iliÅŸkin yerler Kurum denetimine tabidir.

(2) Tesis veya tesis dışı yer denetimlerinde aşağıdaki hususlar kontrol edilir;

a) Nükleer madde sayım ve kontrol sisteminin bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak kurulduÄŸu,

b) Bu Yönetmelikte belirtilen kayıtların tutulduÄŸu,

c) Nükleer madde miktarları ve yerlerinin tutulan kayıtlarla ve Kuruma bildirilen raporlarla uyumlu olduÄŸu,

ç) Sayılamayan nükleer maddenin miktarı ve sayılamama nedenleri,

d) Nükleer maddenin ithalatının veya ihracatının gerçekleÅŸmesi durumunda maddenin miktar ve bileÅŸiminin doÄŸru bildirildiÄŸi,

e) Nükleer madde devri durumunda gönderici alıcı farkları ile varsa olaÄŸandışı olayların saptandığı ve durumun Kuruma rapor edildiÄŸi,

f) Ä°ç denetimlerin uygun ÅŸekilde yapılıp sonuçlarının Kuruma rapor edildiÄŸi,

g) Kurum denetçileri tarafından gerekli görülen diÄŸer hususlar.

(3) Bu Yönetmelik kapsamında Kuruma sunulan bildirimler ile ilgili olarak gerek görülmesi durumunda denetim yapılır.

(4) Bildirimi yapılmamış nükleer madde ihbarı veya bilgisi alındığında Kurum denetim yapabilir.

(5) Denetimler gerekli tüm kayıtlar ve dokümantasyonun gözden geçirilmesini, deÄŸerlendirilmesini, gözetim, izleme, ölçüm, fiili inceleme ve analiz yapılmasını veya yaptırılmasını ve tesis yönetimi ve personelle görüÅŸülmesini kapsar.

(6) Kurum yapacağı denetimleri denetlenenlere önceden bildirmekle yükümlü deÄŸildir. Denetimler resmi tatil günleri de dahil olmak üzere haberli veya habersiz olarak herhangi bir zamanda yapılabilir. Kurum, ilgili doküman ve personelin denetim sırasında hazır bulundurulmasını ve denetimin planlandığı ÅŸekilde uygulanabilmesini saÄŸlamak için önceden bildirim yapabilir.

(7) Kurum, denetimler sonucunda nükleer madde sayım ve kontrol sisteminin yürütülmesinde uygunsuzluklar tespit ederse, otuz iÅŸ günü içerisinde düzeltici faaliyetler talep eder. Tesis veya tesis dışı yer sorumlusu tarafından gerekli düzeltici faaliyetlerin yerine getirilmemesi durumunda Kurum bu Yönetmelik hükümlerine dayanarak yaptırım uygular.

(8) Kurum her takvim yılında en az bir kez olmak üzere tesislere denetim yapar. Ardışık iki denetimin arası 14 ayı geçmez.

(9) Kurum tarafından gerekli görülen diÄŸer hallerde de denetim yapılır.

Kurum denetçilerinin yetkileri

MADDE 32 – (1) Faaliyetleri yerinde denetlemek; çalışanlarla görüÅŸme yapmak; soruÅŸturma yapmak; idari ve teknik önlemler alınmasını talep etmek; belge ve kayıtları istemek, incelemek veya inceletmek; örnek almak, aldırmak, usulüne uygun olarak bertaraf etmek veya ettirmek; herhangi bir cihazı kullanarak ölçüm, muayene ve test yapmak veya yaptırmak; görsel veya yazılı kayıt tutmak ve yerel mülki amirden yardım istemek yetkisine sahiptir.

(2) Denetçiler olaÄŸanüstü bir durum tespit ettiklerinde tesis veya tesis dışı yer sorumlusundan acil önlem talep etme yetkisine sahiptir.

Denetlenenlerin yükümlülükleri

MADDE 33 – (1) Tesis veya tesis dışı yer sorumlusu Kurum denetçilerinin görevlerini serbestçe, zamanında ve uygun ÅŸekilde yerine getirebilmeleri için gereken tüm kolaylıkları saÄŸlamakla, kayıt ve belgeleri sunmakla, idari tedbirleri almakla ve Kurum denetçilerinin idari ve teknik taleplerini yerine getirmekle yükümlüdür.

(2) Tesis veya tesis dışı yer sorumlusu tarafından Kurum denetçilerine dozimetre saÄŸlanır, denetim sırasında maruz kaldıkları radyasyon dozu kayıt altında alınır ve en geç bir ay içerisinde Kuruma yazılı olarak bildirilir.

Ä°ç denetim

MADDE 34 – (1) Tesis veya tesis dışı yer sorumlusu, uygulanan nükleer madde sayım ve kontrol sisteminin etkinliÄŸini ve personelin görevlerini uygun ÅŸekilde yerine getirip getirmediÄŸini kontrol etmek amacıyla altı ayda bir iç denetim gerçekleÅŸtirmek ve denetim raporlarını kayıt altına almakla yükümlüdür.

(2) Tesis veya tesis dışı yer sorumlusu, iç denetim sırasında nükleer madde sayım ve kontrol sisteminde ve yürütülmesinde uygunsuzluk veya yetersizlik tespit edilirse mümkün olan en kısa zamanda düzeltici önlemler almakla; iç denetim raporları ve varsa belirlenen uygunsuzluklara veya eksikliklere karşı yapılan düzeltici faaliyetler ile alınan önlemlere iliÅŸkin hazırlanan raporları iç denetimi takip eden otuz iÅŸ günü içerisinde Kuruma sunmakla yükümlüdür.

Yaptırımlar

MADDE 35 – (1) Kurum denetçileri tarafından yapılan denetimlerde nükleer madde sayım ve kontrol sistemi ve yürütülmesinde uygunsuzluk veya yetersizlik tespit edilmesi durumunda Kurumun talep ettiÄŸi düzeltici faaliyetler belirlenen süre içerisinde gerçekleÅŸtirilmez ise Kurum yetkilendirilen kiÅŸinin yetki belgesini geçici ya da sürekli olarak iptal edebilir ve nükleer maddenin uygun ÅŸekilde muhafaza edilmesine yönelik önlemler alabilir veya aldırabilir, gerekli gördüÄŸünde yasal iÅŸlem baÅŸlatabilir.

(2) Kuruma bildirim yapmadan nükleer madde üreten, ithal veya ihraç eden, ülke içinde bir yerden diÄŸer bir yere taşıyan, devreden, bulunduran, satan, satın alan veya iÅŸleyen kiÅŸiler hakkında yasal iÅŸlem baÅŸlatılır.

Yaptırımın derecesi

MADDE 36 – (1) Kurum, bu Yönetmelik hükümlerinin ihlali çerçevesinde karar vereceÄŸi yaptırımlarda ihlalin önemini, aciliyetini ve ciddiyetini dikkate alır.

UAEA denetimleri  . MarblePort Türkiye'nin DoÄŸal Yapı TaÅŸları Maden Ve Mermer Portalı
 

MADDE 37 – (1) UAEA GDA ve Ek Protokol uyarınca Türkiye’de bulunan tesis ya da tesis dışı yerlere planlı veya özel denetimler yapar. Denetim, görev ve yetkileri GDA ve Ek Protokolde yer alan esaslara uygun olarak belirlenen denetçiler tarafından yapılır. Denetimlerde UAEA denetçilerine Kurum denetçileri eÅŸlik eder.

(2) Kurum, UAEA denetimleri ile ilgili bilgi aldıktan sonra denetim tarihini, denetlenecek yerleri ve denetçilerin isimlerini tesis ya da tesis dışı yere bildirir.

(3) UAEA, Ek Protokol hükümleri uyarınca tesis ya da tesis dışı yer kapsamı dışında bulunan yerlere de Ek EriÅŸim uygulayabilir. Ek EriÅŸimlerde Kurum denetçileri UAEA denetçilerine eÅŸlik eder.

(4) UAEA denetçilerinin denetim yerinden örnek alması durumunda Kurum denetçileri de aynı yerlerden örnek alır ve analiz edilmesini saÄŸlar; gerek görülmesi durumunda sorgulama yapar.

(5) Tesis veya tesis dışı yer sorumlusu tarafından UAEA denetçilerine dozimetre saÄŸlanır ve denetim sırasında maruz kaldıkları radyasyon dozu kayıt altında alınır ve en geç bir ay içerisinde Kuruma yazılı olarak bildirilir.

SEKÄ°ZÄ°NCÄ° BÖLÜM

Özel Hükümler

Bilgi ve verilerin aktarılması

MADDE 38 – (1) Kurum bu YönetmeliÄŸe dayanarak elde ettiÄŸi bütün bilgi ve verileri GDA ve Ek Protokol uyarınca UAEA’ya aktarabilir.

Verilerin gizliliÄŸi ve saklama süresi

MADDE 39 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine göre tutulan kayıtlar ve yapılan bildirimler “gizli” gizlilik derecesine sahiptir ve tesis veya tesis dışı yer sorumlusu, bu kayıtları ve bildirimleri tesis veya tesis dışı yerin fiili ve hukuki faaliyetleri sona erinceye kadar muhafaza emekle yükümlüdür.

DOKUZUNCU BÖLÜM

ÇeÅŸitli ve Son Hükümler

Yürürlükten kaldırılan yönetmelik

MADDE 40 – (1) 10/9/1997 tarihli ve 23106 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Nükleer Maddelerin Sayım ve Kontrolu YönetmeliÄŸi yürürlükten kaldırılmıştır.

GeçiÅŸ dönemi

GEÇÄ°CÄ° MADDE 1 – (1) Bu Yönetmelik kapsamına giren faaliyetlere halen devam etmekte olan tesis veya tesis dışı yerleri iÅŸleten gerçek veya tüzel kiÅŸiler, bu Yönetmelik yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarihten itibaren en geç altı ay içerisinde bu Yönetmelik hükümlerinde belirtilen bildirim ve raporları Kuruma sunmakla yükümlüdür.

Yürürlük

MADDE 41 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüÄŸe girer.

Yürütme

MADDE 42 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Kurum BaÅŸkanı yürütür.