6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNU DEVAMI VI

YEDÄ°NCÄ° BÖLÜM
Eser SözleÅŸmesi
A. Tanımı
MADDE 470-Eser sözleÅŸmesi, yüklenicinin bir eser meydana getirmeyi, iÅŸsahibinin de bunun karşılığında bir bedel ödemeyi üstlendiÄŸi sözleÅŸmedir.
B. Hükümleri
I. Yüklenicinin borçları
1. Genel olarak
MADDE 471-Yüklenici, üstlendiÄŸi edimleri iÅŸsahibinin haklı menfaatlerini gözeterek, sadakat ve özenle ifa etmek zorundadır.
Yüklenicinin özen borcundan doÄŸan sorumluluÄŸunun belirlenmesinde, benzer alandaki iÅŸleri üstlenen basiretli bir yüklenicinin göstermesi gereken meslekî ve teknik kurallara uygun davranışı esas alınır.
Yüklenici, meydana getirilecek eseri doÄŸrudan doÄŸruya kendisi yapmak veya kendi yönetimi altında yaptırmakla yükümlüdür. Ancak, eserin meydana getirilmesinde yüklenicinin kiÅŸisel özellikleri önem taşımıyorsa, iÅŸi baÅŸkasına da yaptırabilir.
Aksine âdet veya anlaÅŸma olmadıkça yüklenici, eserin meydana getirilmesi için kullanılacak olan araç ve gereçleri kendisi saÄŸlamak zorundadır.
2. Malzeme bakımından
MADDE 472- Malzeme yüklenici tarafından saÄŸlanmışsa yüklenici, bu malzemenin ayıplı olması yüzünden iÅŸsahibine karşı, satıcı gibi sorumludur.
Malzeme iÅŸsahibi tarafından saÄŸlanmışsa yüklenici, onları gereken özeni göstererek kullanmakla ve bundan dolayı hesap ve artanı geri vermekle yükümlüdür.
Eser meydana getirilirken, iÅŸsahibinin saÄŸladığı malzemenin veya eserin yapılması için gösterdiÄŸi yerin ayıplı olduÄŸu anlaşılır veya eserin gereÄŸi gibi ya da zamanında meydana getirilmesini tehlikeye düÅŸürecek baÅŸka bir durum ortaya çıkarsa, yüklenici bu durumu hemen iÅŸsahibine bildirmek zorundadır; bildirmezse bundan doÄŸacak sonuçlardan sorumlu olur.
3. Ä°ÅŸe baÅŸlama ve yürütme
MADDE 473-Yüklenicinin iÅŸe zamanında baÅŸlamaması veya sözleÅŸme hükümlerine aykırı olarak iÅŸi geciktirmesi ya da iÅŸsahibine yüklenemeyecek bir sebeple ortaya çıkan gecikme yüzünden bütün tahminlere göre yüklenicinin iÅŸi kararlaÅŸtırılan zamanda bitiremeyeceÄŸi açıkça anlaşılırsa, iÅŸsahibi teslim için belirlenen günü beklemek zorunda olmaksızın sözleÅŸmeden dönebilir.
Meydana getirilmesi sırasında, eserin yüklenicinin kusuru yüzünden ayıplı veya sözleÅŸmeye aykırı olarak meydana getirileceÄŸi açıkça görülüyorsa, iÅŸsahibi bunu önlemek üzere  vereceÄŸi  veya verdireceÄŸi  uygun bir  süre içinde  yükleniciye,  ayıbın  veya aykırılığın giderilmesi; aksi takdirde hasar ve masrafları kendisine ait olmak üzere, onarımın veya iÅŸe devamın bir üçüncü kiÅŸiye verileceÄŸi konusunda ihtarda bulunabilir.
4. Ayıp sebebiyle sorumluluk
a. Ayıbın belirlenmesi
MADDE 474-Ä°ÅŸsahibi, eserin tesliminden sonra, iÅŸlerin olaÄŸan akışına göre imkân bulur bulmaz eseri gözden geçirmek ve ayıpları varsa, bunu uygun bir süre içinde yükleniciye bildirmek zorundadır.
Taraflardan her biri, giderini karşılayarak, eserin bilirkiÅŸi tarafından gözden geçirilmesini ve sonucun bir raporla belirlenmesiniisteyebilir.
b. Ä°ÅŸsahibinin seçimlik hakları
MADDE 475- Eserdeki ayıp sebebiyle yüklenicinin sorumlu olduÄŸu hâllerde iÅŸsahibi, aÅŸağıdaki seçimlik haklardan birini kullanabilir:
1. Eser iÅŸsahibinin kullanamayacağı veya hakkaniyet gereÄŸi kabule zorlanamayacağı ölçüde ayıplı ya da sözleÅŸme hükümlerine aynı ölçüde aykırı olursa sözleÅŸmeden dönme.
2. Eseri alıkoyup ayıp oranında bedelden indirim isteme.
3. Aşırı bir masrafı gerektirmediÄŸi takdirde, bütün masrafları yükleniciye ait olmak üzere, eserin ücretsiz onarılmasını isteme.
Ä°ÅŸsahibinin genel hükümlere göre tazminat isteme hakkı saklıdır.
Eser, iÅŸsahibinin taşınmazı üzerinde yapılmış olup, sökülüp kaldırılması aşırı zarar doÄŸuracaksa iÅŸsahibi, sözleÅŸmeden dönme hakkını kullanamaz.
c. Ä°ÅŸsahibinin sorumluluÄŸu
MADDE 476-Eserin ayıplı olması, yüklenicinin açıkça yaptığı ihtara karşın, iÅŸsahibinin verdiÄŸi talimattan doÄŸmuÅŸ bulunur veya herhangi bir sebeple iÅŸsahibine yüklenebilecek olursa iÅŸsahibi, eserin ayıplı olmasından doÄŸan haklarını kullanamaz.
d. Eserin kabulü
MADDE 477- Eserin açıkça veya örtülü olarak kabulünden sonra, yüklenici her türlü sorumluluktan kurtulur; ancak, onun tarafından kasten gizlenen ve usulüne göre gözden geçirme sırasında fark edilemeyecek olan ayıplar için sorumluluÄŸu devam eder.
Ä°ÅŸsahibi, gözden geçirmeyi ve bildirimde bulunmayıihmal ederse, eseri kabul etmiÅŸ sayılır.
Eserdeki ayıp sonradan ortaya çıkarsa iÅŸsahibi, gecikmeksizin durumu yükleniciye bildirmek zorundadır; bildirmezse eseri kabul etmiÅŸ sayılır.
e. Zamanaşımı
MADDE 478- Yüklenici ayıplı bir eser meydana getirmiÅŸse, bu sebeple açılacak davalar, teslim tarihinden baÅŸlayarak, taşınmaz yapılar dışındaki eserlerde iki yılın; taşınmaz yapılarda ise beÅŸ yılın ve yüklenicinin ağır kusuru varsa, ayıplı eserin niteliÄŸine bakılmaksızın yirmi yılın geçmesiyle zamanaşımına uÄŸrar.
II. Ä°ÅŸsahibinin borçları
1. Bedelin muacceliyeti
MADDE 479-Ä°ÅŸsahibinin bedel ödeme borcu, eserin teslimi anında muaccel olur.
Eserin parça parça teslim edilmesi kararlaÅŸtırılmış ve bedel parçalara göre belirlenmiÅŸse, her parçanın bedeli onun teslimi anında muaccel olur.
2. Bedel
a. Götürü bedel
MADDE 480-Bedel götürü olarak belirlenmiÅŸse yüklenici, eseri o bedelle meydana getirmekle yükümlüdür. Eser, öngörülenden fazla emek ve masrafı gerektirmiÅŸ olsa bile yüklenici, belirlenen bedelin artırılmasını isteyemez.
Ancak, baÅŸlangıçta öngörülemeyen veya öngörülebilip de taraflarca göz önünde tutulmayan durumlar, taraflarca belirlenen götürü bedel ile eserin yapılmasına engel olur veya son derece güçleÅŸtirirse yüklenici, hâkimden sözleÅŸmenin yeni koÅŸullara uyarlanmasını isteme, bu mümkün olmadığı veya karşı taraftan beklenemediÄŸi takdirde sözleÅŸmeden dönme hakkına sahiptir. Dürüstlük kurallarının gerektirdiÄŸi durumlarda yüklenici, ancak fesih hakkını kullanabilir.
Eser, öngörülenden az emek ve masrafı gerektirmiÅŸ olsa bile iÅŸsahibi, belirlenen bedelin tamamını ödemekle yükümlüdür.
b. DeÄŸere göre bedel
MADDE 481-Eserin bedeli önceden belirlenmemiÅŸ veya yaklaşık olarak belirlenmiÅŸse bedel, yapıldığı yer ve zamanda eserin deÄŸerine ve yüklenicinin giderine bakılarak belirlenir.
C. SözleÅŸmenin sona ermesi
I.Yaklaşık bedelin aşılması
MADDE 482-BaÅŸlangıçta yaklaşık olarak belirlenen bedelin, iÅŸsahibinin kusuru olmaksızın aşırı ölçüde aşılacağı anlaşılırsa iÅŸsahibi, eser henüz tamamlanmadan veya tamamlandıktan sonra sözleÅŸmeden dönebilir.
Eser, iÅŸsahibinin arsası üzerine yapılıyorsa iÅŸsahibi, bedelden uygun bir miktarın indirilmesini isteyebileceÄŸi gibi, eser henüz tamamlanmamışsa, yükleniciyi iÅŸe devamdan alıkoyarak, tamamlanan kısım için hakkaniyete uygun bir bedel ödemek suretiyle sözleÅŸmeyi feshedebilir.
II. Eserin yok olması
MADDE 483- Eser teslimden önce beklenmedik olay sonucu yok olursa iÅŸsahibi, eseri teslim almada temerrüde düÅŸmedikçe yüklenici, yaptığı iÅŸin ücretini ve giderlerinin ödenmesini isteyemez. Bu durumda malzemeye gelen hasar, onu saÄŸlayana ait olur.
Eserin iÅŸsahibince verilen malzeme veya gösterilen arsanın ayıbı veya iÅŸsahibinin talimatına uygun yapılması yüzünden yok olması durumunda yüklenici, doÄŸabilecek olumsuz sonuçları zamanında bildirmiÅŸse, yaptığı iÅŸin deÄŸerini ve bu deÄŸere girmeyen giderlerinin ödenmesini isteyebilir. Ä°ÅŸsahibinin kusuru varsa, yüklenicinin ayrıca zararının giderilmesini de isteme hakkı vardır.
III. Tazminat karşılığı fesih
MADDE 484-Ä°ÅŸsahibi, eserin tamamlanmasından önce yapılmış olan kısmın karşılığını ödemek ve yüklenicinin bütün zararlarını gidermek koÅŸuluyla sözleÅŸmeyi feshedebilir.
IV. Ä°ÅŸsahibi yüzünden ifanın imkânsızlaÅŸması
MADDE 485-Eserin tamamlanması, iÅŸsahibi ile ilgili beklenmedik olay dolayısıyla imkânsızlaşırsa yüklenici, yaptığı iÅŸin deÄŸerini ve bu deÄŸere girmeyen giderlerini isteyebilir.
Ä°fa imkânsızlığının ortaya çıkmasında iÅŸsahibi kusurluysa, yüklenicinin ayrıca tazminat isteme hakkı vardır.
V. Yüklenicinin ölümü veya yeteneÄŸini kaybetmesi
MADDE 486-Yüklenicinin kiÅŸisel özellikleri göz önünde tutularak yapılmış olan sözleÅŸme, onun ölümü veya kusuru olmaksızın eseri tamamlama yeteneÄŸini kaybetmesi durumunda kendiliÄŸinden sona erer. Bu durumda iÅŸsahibi, eserin tamamlanan kısmından yararlanabilecek ise, onu kabul etmek ve karşılığını vermekle yükümlüdür.
SEKÄ°ZÄ°NCÄ° BÖLÜM
Yayım SözleÅŸmesi
A. Tanımı
MADDE 487-Yayım sözleÅŸmesi, bir fikir ve sanat eseri sahibinin veya halefinin, o eseri yayımlanmak üzere yayımcıya bırakmayı, yayımcının da onu çoÄŸaltarak yayımlamayı üstlendiÄŸi sözleÅŸmedir.
B. Åžekli
MADDE 488-Yayım sözleÅŸmesinin geçerliliÄŸi, yazılı ÅŸekilde yapılmış olmasına baÄŸlıdır.
C. Hükümleri
I. Yayımlatma hakkının geçiÅŸi ve sorumluluk
MADDE 489-Yayım sözleÅŸmesiyle eser sahibinin hakları, sözleÅŸmenin ifasının gerektirdiÄŸi ölçüde ve süreyle yayımcıya geçer.
Yayımlatan, yayımcıya karşı, sözleÅŸmenin kurulduÄŸu anda eseri yayımlatma hakkının bulunmamasından sorumlu olduÄŸu gibi, eser korunmakta ise, telif hakkının olmamasından da sorumludur.
Eserin tamamı veya bir bölümü yayımlanmak üzere baÅŸka bir yayımcıya bırakılmış ya da yayımlatanın bilgisi altında yayımlanmış ise yayımlatan, yayım sözleÅŸmesinin yapılmasından önce, bunu karşı tarafa bildirmek zorundadır.
II. Yayımlatanın tasarruf hakkı
MADDE 490-Yayımlatan, sözleÅŸmede kararlaÅŸtırılan süre sona ermedikçe veya süre belirlenmemiÅŸse kararlaÅŸtırılan baskı adedinin tükenmesi için alışılmış süre geçmedikçe, eserin tamamı veya bir bölümü üzerinde, yayımcının zararına olacak biçimde tasarrufta bulunamaz.
Süreli yayınlarda yer alan kısa yazılar, yayımlatan tarafından her zaman, baÅŸka yerde de yayımlatılabilir.
Yayımlatan, toplama bir eserin kendisine ait bölümlerini veya dergilerde çıkan uzun yazılarını, yayımın bitmesinden baÅŸlayarak üç ay geçmedikçe yeniden yayımlatamaz.
III. Basım sayısı ve baskı adedinin belirlenmesi
MADDE 491- SözleÅŸmede basım sayısı belirtilmemiÅŸse, yayımcının ancak bir basım yapma hakkı vardır.
Taraflar, sözleÅŸmenin süresini veya baskı adedini kararlaÅŸtırmak zorundadırlar.
SözleÅŸmede yayımcıya belirli birkaç basım veya bütün yeni basımları yapma yetkisi verildiÄŸi hâllerde, yayımcı eserin baskı adedi tükenmiÅŸ iken yeni bir basım yapmayı ihmal ederse, yayımlatan yeni basım için yayımcıya uygun bir süre verir. Yayımcı, verilen süre içinde basımı gerçekleÅŸtirmezse; yayımlatan sözleÅŸmeden cayabilir.
IV. ÇoÄŸaltma ve dağıtım
MADDE 492-Yayımcı, eseri hiçbir kısaltma, ekleme ve deÄŸiÅŸiklik yapmaksızın uygun biçimde çoÄŸaltmakla yükümlüdür; ayrıca, satışın artırılması için gerekli tanıtım ve dağıtımı yapmak ve bu konuda her türlü önlemi almak zorundadır.
Satış fiyatını, eserin satılmasını güçleÅŸtirmemek koÅŸuluyla yayımcı belirler.
V. Düzeltme ve iyileÅŸtirme
MADDE 493-Yayımcının menfaatlerini zedelememek ve onun sorumluluÄŸunu artırmamak koÅŸuluyla, eser sahibi eserde düzeltme ve iyileÅŸtirme, halefleri ise ancak güncelleÅŸtirme yapabilir. Bu düzeltme ve iyileÅŸtirme gerektirdiÄŸi hâlde sözleÅŸmede öngörülmemiÅŸ giderler, yayımlatan tarafından karşılanır.
Yayımcı, eser sahibine eserini iyileÅŸtirme, haleflerine de güncelleÅŸtirme imkânı vermeden yeni bir basım yapamaz ve onu çoÄŸaltamaz.
VI. Birarada basım ve ayrı ayrı yayım
MADDE 494-Bir eser sahibinin birden çok eserini ayrı ayrı yayımlama hakkı, yayımcıya bunların bir arada basılması yetkisini vermez.
Aynı ÅŸekilde, eser sahibinin bütün eserlerini veya bunlardan yalnız bir türünü birarada yayımlama hakkı, yayımcıya bunlar içinden her birinin ayrı ayrı basıpyayma hakkını vermez.
VII. Çeviri hakkı
MADDE 495-Çeviri hakkının yayımcıya geçebilmesi, bunun sözleÅŸmede açıkça belirtilmiÅŸ olmasına baÄŸlıdır.
VIII. Bedel isteme hakkı
1. Bedelin belirlenmesi
MADDE 496-SözleÅŸmede aksi kararlaÅŸtırılmış olmadıkça yayımlatan, bedel ödenmesini isteyebilir.
Bedel ödenmesi gereken hâllerde ödenecek miktar belli deÄŸilse bedel, hâkim tarafından belirlenir.
Yayımcının birden fazla basım yapma hakkı varsa, ilk basım için kararlaÅŸtırılan bedel ve diÄŸer koÅŸulların, sonraki basımlar için de uygulanacağı kabul edilmiÅŸ sayılır.
2. Bedelin ödenme zamanı, satış hesapları ve bedelsiz alma hakkı
MADDE 497-Bedel, eser bütün olarak yayımlanacaksa tamamının; cilt, fasikül, forma gibi bölümler hâlinde yayımlanacaksa, her bölümün basımından ve satışa hazır duruma getirilmesinden sonra ödenir.
Taraflar, bedeli satış miktarına baÄŸlamışlarsa yayımcı, satış hesaplarını tutmak, çıkarmak ve teamüle uygun ispat edici belgeleri hazırlamakla yükümlüdür.
Aksi kararlaÅŸtırılmadıkça yayımlatanın, eserden, teamül uyarınca verilmesi gereken miktarda bedelsiz alma hakkı vardır.
D. Sona ermesi
I. Eserin yok olması
MADDE 498-Eser, yayımcıya teslimden sonra beklenmedik hâl sonucu yok olsa bile, yayımcı bedeli ödemekle yükümlüdür.
Eserin baÅŸka bir örneÄŸi kendisinde varsa, eser sahibinin bu örneÄŸi yayımcıya vermesi gerekir; baÅŸka bir örneÄŸi bulunmamakla birlikte, az bir çabayla yeniden meydana getirilebilecekse eser sahibi, eseri meydana getirerek teslim etmekle yükümlüdür. Eser sahibi her iki durumda da uygun bir karşılık isteyebilir.
II. Basılanın yok olması
MADDE 499-Eserin tamamlanmış olan baskı adedinin tamamı veya bir bölümü, satışa sunulmadan önce beklenmedik hâl sonucu yok olursa yayımcı, yayımlatana ayrıca bir bedel ödemeksizin yok olan miktarı, gideri kendisine ait olmak üzere yeniden basabilir.
Yayımcı, aşırı masraf gerektirmeksizin yok olanların yerine yenilerini koyabilecek ise, bunu yapmakla yükümlüdür.
III. KiÅŸisel sebeplerle sona ermesi
MADDE 500-Eser sahibi eseri tamamlamadan önce ölür veya tamamlama yeteneÄŸini yitirir ya da eseri tamamlaması kendi kusuru olmaksızın imkânsız duruma gelirse, sözleÅŸme kendiliÄŸindensona erer. Ancak, sözleÅŸmenin tamamı veya bir bölümünün yerine getirilmesi mümkün ve hakkaniyete uygun bulunursa hâkim, sözleÅŸme iliÅŸkisinin devam etmesine ve bunun için gereken deÄŸiÅŸikliklerin yapılmasına karar verebilir.
Yayımcı iflas ederse yayımlatan, eseri baÅŸka bir yayımcıya verebilir; ancak, iflas anında henüz muaccel olmamış borcun yerine getirileceÄŸikonusunda güvence gösterilmiÅŸse, yayımlatan eseri baÅŸka bir yayımcıya veremez.
E. SipariÅŸ üzerine yayım sözleÅŸmesi
MADDE 501- Bir veya birkaç kiÅŸi, yayımcının belirlediÄŸi plana göre bir eser meydana getirmeyi üstlenirlerse, sadece sözleÅŸmeyle kararlaÅŸtırılan ücrete hak kazanırlar.
Bu durumda, sözleÅŸme konusu mali haklar yayımcıya ait olur.
 
DOKUZUNCU BÖLÜM
Vekâlet Ä°liÅŸkileri
BÄ°RÄ°NCÄ° AYIRIM
Vekâlet SözleÅŸmesi
A. Tanımı
MADDE 502-Vekâlet sözleÅŸmesi, vekilin vekâlet verenin bir iÅŸini görmeyi veya iÅŸlemini yapmayı üstlendiÄŸi sözleÅŸmedir.
Vekâlete iliÅŸkin hükümler, niteliklerine uygun düÅŸtükleri ölçüde, bu Kanunda düzenlenmemiÅŸ olan iÅŸgörme sözleÅŸmelerine de uygulanır.
SözleÅŸme veya teamül varsa vekil, ücrete hak kazanır.
B. Kurulması
MADDE 503- Kendisine bir iÅŸin görülmesi önerilen kiÅŸi, bu iÅŸi görme konusunda resmî sıfata sahipse veya iÅŸin yapılması mesleÄŸinin gereÄŸi ise ya da bu gibi iÅŸleri kabul edeceÄŸini duyurmuÅŸsa, bu öneri onun tarafından hemen reddedilmedikçe, vekâlet sözleÅŸmesi kurulmuÅŸ sayılır.
C. Hükümleri
I. Vekâletin kapsamı
MADDE 504-Vekâletin kapsamı, sözleÅŸmede açıkça gösterilmemiÅŸse, görülecek iÅŸin niteliÄŸine göre belirlenir.
Vekâlet, özellikle vekilin üstlendiÄŸi iÅŸin görülmesi için gerekli hukuki iÅŸlemlerin yapılması yetkisini de kapsar.
Vekil, özel olarak yetkili kılınmadıkça dava açamaz, sulh olamaz, hakeme baÅŸvuramaz, iflas, iflasın ertelenmesi ve konkordato talep edemez, kambiyo taahhüdünde bulunamaz, bağışlama yapamaz, kefil olamaz, taşınmazı devredemez ve bir hak ile sınırlandıramaz.
II. Vekilin borçları
1. Talimata uygun ifa
MADDE 505-Vekil, vekâlet verenin açık talimatına uymakla yükümlüdür. Ancak, vekâlet verenden izin alma imkânı bulunmadığında, durumu bilseydi onun da izin vereceÄŸi açık olan hâllerde, vekil talimattan ayrılabilir.
Bunun dışındaki durumlarda vekil, talimattan ayrılırsa, bundan doÄŸan zararı karşılamadıkça iÅŸi görmüÅŸ olsa bile, vekâlet borcunu ifa etmiÅŸ olmaz.
2. Åžahsen ifa, sadakat ve özen gösterme
a. Genel olarak
MADDE 506- Vekil, vekâlet borcunu bizzat ifa etmekle yükümlüdür. Ancak vekile yetki verildiÄŸi veya durumun zorunlu ya da teamülün mümkün kıldığı hâllerde vekil, iÅŸi baÅŸkasına yaptırabilir.
Vekil üstlendiÄŸi iÅŸ ve hizmetleri, vekâlet verenin haklı menfaatlerini gözeterek, sadakat ve özenle yürütmekle yükümlüdür.
Vekilin özen borcundan doÄŸan sorumluluÄŸunun belirlenmesinde, benzer alanda iÅŸ ve hizmetleri üstlenen basiretli bir vekilin göstermesi gereken davranış esas alınır.
b. Ä°ÅŸin üçüncü kiÅŸiye gördürülmesi hâlinde
MADDE 507-Vekil, yetkisi dışına çıkarak iÅŸi baÅŸkasına gördürdüÄŸünde, onun fiilinden kendisi yapmış gibi sorumludur.
Vekil baÅŸkasına vekâlet vermeye yetkili ise, sadece seçmede ve talimat vermede gerekli özeni göstermekle yükümlüdür.
Vekâlet veren, her iki durumda da vekilinkendi yerine koyduÄŸu kiÅŸiye karşı sahip olduÄŸu hakları, doÄŸrudan doÄŸruya o kiÅŸiye karşı ileri sürebilir.
3. Hesap verme
MADDE 508-Vekil, vekâlet verenin istemi üzerine yürüttüÄŸü iÅŸin hesabını vermek ve vekâletle iliÅŸkili olarak aldıklarını vekâlet verene vermekle yükümlüdür.
Vekil, vekâlet verene tesliminde geciktiÄŸi paranın faizini de ödemekle yükümlüdür.
4. Edinilen hakların vekâlet verene geçiÅŸi
MADDE 509- Vekilin, kendi adına ve vekâlet veren hesabına gördüÄŸü iÅŸlerden doÄŸan üçüncü kiÅŸilerdeki alacağı, vekâlet verenin vekile karşı bütün borçlarını ifa ettiÄŸi anda, kendiliÄŸinden vekâlet verene geçer.
Vekilin iflası hâlinde vekâlet veren, bu alacağın kendisine geçmiÅŸ olduÄŸunu iflas masasına karşı da ileri sürebilir.
Vekâlet veren, vekilin kendi adına ve vekâlet veren hesabına edinmiÅŸ olduÄŸu taşınır eÅŸyanın iflas masasından ayrılarak kendisine verilmesini isteyebilir. Vekilin sahip olduÄŸu hapis hakkından iflas masası da yararlanır.
III. Vekâlet verenin borçları
MADDE 510- Vekâlet veren, vekâletin gereÄŸi gibi ifası için vekilin yaptığı giderleri ve verdiÄŸi avansları faiziyle birlikte ödemek ve yüklendiÄŸi borçlardan onu kurtarmakla yükümlüdür.
Vekil, vekâletin ifası sebebiyle uÄŸradığı zararın giderilmesini vekâlet verenden isteyebilir. Ancak vekâlet veren, kusuru bulunmadığını ispat ederek bu sorumluluktan kurtulabilir.
IV. Birlikte vekâlet verenlerin ve birlikte vekillerin sorumluluÄŸu
MADDE 511- Bir kiÅŸiye birlikte vekâlet verenler, vekile karşı müteselsil olarak sorumludurlar.
Vekâleti birlikte üstlenenler, vekâletin ifasından müteselsil olarak sorumludurlar ve yetkilerini baÅŸkalarına devir hakları olmadıkça, vekâlet vereni, ancak birlikte yaptıkları fiil ve iÅŸlemleriyle borç altına sokabilirler.
D. Sona ermesi
I. Sebepleri
1. Tek taraflı sona erdirme
MADDE 512- Vekâlet veren ve vekil, her zaman sözleÅŸmeyi tek taraflı olarak sona erdirebilir. Ancak, uygun olmayan zamanda sözleÅŸmeyi sonaerdiren taraf, diÄŸerinin bundan doÄŸan zararını gidermekle yükümlüdür.
2. Ölüm, ehliyetin kaybedilmesi ve iflas
MADDE 513- SözleÅŸmeden veya iÅŸin niteliÄŸinden aksi anlaşılmadıkça sözleÅŸme, vekilin veya vekâlet verenin ölümü, ehliyetini kaybetmesi ya da iflası ile kendiliÄŸinden sona ermiÅŸ olur. Bu hüküm, taraflardan birinin tüzel kiÅŸi olması durumunda, bu tüzel kiÅŸiliÄŸin sona ermesinde de uygulanır.
Vekâletin sona ermesi vekâlet verenin menfaatlerini tehlikeye düÅŸürüyorsa, vekâlet veren veya mirasçısı ya da temsilcisi, iÅŸleri kendi başına görebilecek duruma gelinceye kadar, vekil veya mirasçısı ya da temsilcisi, vekâleti ifaya devam etmekle yükümlüdür.
II. Hükümleri
MADDE 514- Vekilin sözleÅŸmenin sona erdiÄŸini öÄŸrenmeden önce yaptığı iÅŸlerden, vekâlet veren ya da mirasçıları sözleÅŸme devam ediyormuÅŸ gibi sorumludur.
Ä°KÄ°NCÄ° AYIRIM
Kredi Mektubu ve Kredi Emri
A. Kredi mektubu
MADDE 515- Kredi mektubu, mektup gönderenin gönderilene bir üst sınır belirleyerek veya belirlemeksizin, kredi mektubundan yararlanacak belirli kiÅŸiye istemde bulunacağı miktarda para ve benzeri ÅŸeyleri verme konusundaki vekâletini içeren belgedir. Kredi mektubu, vekâlet sözleÅŸmesi ve havale hükümlerine tabidir.
Üst sınır belirlenmeksizin verilmiÅŸ olan kredi mektubunda mektuptan yararlanacak kiÅŸi, bu mektupla ilgili olanlar arasındaki iliÅŸkiye açıkça uygun olmayan fazla bir istemde bulunursa mektup gönderilen, durumu gönderene bildirmek ve cevap alıncaya kadar ödemeyi ertelemek zorundadır.
Kredi mektubuyla verilen vekâlet, ancak gönderilen tarafından belirli bir miktar için kabul edildiÄŸi takdirde geçerli olur.
B. Kredi emri
I. Tanımı ve şekli
MADDE 516-Bir kimse kendi adına ve hesabına kredi emri verenin sorumluluÄŸu altında bir üçüncü kiÅŸiye kredi açmak veya krediyi yenilemek için emir almış ve kabul etmiÅŸse, kredi emri verilen vekâletini aÅŸmadıkça emri veren, kredi borcundan kefil gibi sorumlu olur. Ancak, kredi emri yazılı olmadıkça emri veren sorumlu olmaz.
II. Kredi emrinden yararlananın ehliyetsizliği
MADDE 517-Kredi emrini veren, kredi emrinden yararlananın ehliyetsizliÄŸini ileri sürerek kredi emri verilene karşı sorumluluktan kurtulamaz.
III. Kredi emri verilenin önel vermesi
MADDE 518-Kredi emri verilen, kredi emrinden yararlanana kendiliÄŸinden önel verir veya kendisine talimat verildiÄŸi hâlde kredi emrinden yararlanana baÅŸvurmayı ihmal ederse, kredi emri veren sorumluluktan kurtulur.
IV. Taraflar arasındaki ilişki
MADDE 519-Kredi emri veren ile kredi emrinden yararlanan arasındaki iliÅŸkiye, kefil ile asıl borçlu arasındaki iliÅŸkiyi düzenleyen hükümler uygulanır.
ÜÇÜNCÜ AYIRIM
Simsarlık SözleÅŸmesi
A. Tanımı ve şekli
MADDE 520- Simsarlık sözleÅŸmesi, simsarın taraflar arasında bir sözleÅŸme kurulması imkânının hazırlanmasını veya kurulmasına aracılık etmeyi üstlendiÄŸi ve bu sözleÅŸmenin kurulması hâlinde ücrete hak kazandığı sözleÅŸmedir.
Simsarlık sözleÅŸmesine, kural olarak vekâlete iliÅŸkin hükümler uygulanır.
Taşınmazlar konusundaki simsarlık sözleÅŸmesi, yazılı ÅŸekilde yapılmadıkça geçerli olmaz.
B. Ücret
I. Hak etme zamanı
MADDE 521- Simsar, ancak yaptığı faaliyet sonucunda sözleÅŸme kurulursa ücrete hak kazanır.
Simsarın faaliyeti sonucunda kurulan sözleÅŸme geciktirici koÅŸula baÄŸlanmışsa ücret, koÅŸulun gerçekleÅŸmesi hâlinde ödenir.
Simsarlık sözleÅŸmesinde simsarın yapacağı giderlerin kendisine ödeneceÄŸi kararlaÅŸtırılmışsa, simsarın faaliyeti sözleÅŸmenin kurulmasıyla sonuçlanmamış olsa bile giderleri ödenir.
II. Ücretin belirlenmesi
MADDE 522- Ücret,belirlenmemiÅŸse tarifeye, tarife yoksa teamüle göre ödenir.
III. Simsarın haklarını kaybetmesi
MADDE 523- Simsar, üstlendiÄŸi borcuna aykırı davranarak diÄŸer tarafın menfaatine hareket eder veya dürüstlük kurallarına aykırı olarak diÄŸer taraftan ücret sözü alırsa, ücrete ve yaptığı giderlere iliÅŸkin haklarını kaybeder.
IV. Evlenme simsarlığı
MADDE 524- Evlenme simsarlığından doÄŸan ücret hakkında dava açılamaz ve takip yapılamaz.
V. Ücretten indirim
MADDE 525-SözleÅŸmede aşırı bir ücret kararlaÅŸtırılmışsa, borçlunun istemi üzerine, bu ücret hâkim tarafından hakkaniyete uygun olarak indirilebilir.
ONUNCU BÖLÜM
Vekâletsiz Ä°ÅŸgörme
A. Ä°ÅŸgörenin hak ve borçları
I. Ä°ÅŸin görülmesi
MADDE 526-Vekâleti olmaksızın baÅŸkasının hesabına iÅŸgören, o iÅŸi sahibinin menfaatine ve varsayılan iradesine uygun olarak görmekle yükümlüdür.
II. Sorumluluk
MADDE 527-Vekâletsiz iÅŸgören, her türlü ihmalinden sorumludur. Ancak, iÅŸgören bu iÅŸi, iÅŸsahibinin karşılaÅŸtığı zararı veya zarar tehlikesini gidermek üzere yapmışsa, sorumluluÄŸu daha hafif olarak deÄŸerlendirilir.
Ä°ÅŸgören, iÅŸsahibinin açıkça veya örtülü olarak yasaklamış olmasına karşın bu iÅŸi yapmışsa ve iÅŸsahibinin yasaklaması da hukuka veya ahlaka aykırı deÄŸilse, beklenmedik hâlden de sorumlu olur. Ancak, iÅŸgören o iÅŸi yapmamış olsaydı bile, bu zararınbeklenmedik hâl sonucundagerçekleÅŸeceÄŸini ispat ederse sorumluluktan kurtulur.
III. Ä°ÅŸgörenin ehliyetsizliÄŸi
MADDE 528-Ä°ÅŸgören, sözleÅŸme ehliyetinden yoksunsa, yaptığı iÅŸlemden ancak zenginleÅŸtiÄŸi ölçüde veya iyiniyetli olmaksızın elinden çıkardığı zenginleÅŸme miktarıyla sorumlu olur.
Haksız fiillerden doğan daha kapsamlı sorumluluk saklıdır.
B. Ä°ÅŸsahibinin hak ve borçları
I. Ä°ÅŸin iÅŸsahibinin menfaatine yapılması hâlinde
MADDE 529-Ä°ÅŸsahibi, iÅŸin kendi menfaatine yapılması hâlinde, iÅŸgörenin, durumun gereÄŸine göre zorunlu ve yararlı bulunan bütün masrafları faiziyle ödemek ve gördüÄŸü iÅŸdolayısıylaüstlendiÄŸiedimleri ifa etmek ve hâkimin takdir edeceÄŸi zararı gidermekle yükümlüdür. Bu hüküm, umulan sonuç gerçekleÅŸmemiÅŸ olsa bile, iÅŸi yaparken gereken özeni göstermiÅŸ olan iÅŸgören hakkında da uygulanır.
Ä°ÅŸgören, yapmış olduÄŸu giderleri alamadığı takdirde, sebepsiz zenginleÅŸme hükümlerine göre ayırıp alma hakkına sahiptir.
II. Ä°ÅŸin iÅŸgörenin menfaatine yapılması hâlinde
MADDE 530-Ä°ÅŸsahibi, kendi menfaatine yapılmamış olsa bile, iÅŸgörmeden doÄŸan faydaları edinme hakkına sahiptir; ancak zenginleÅŸtiÄŸi ölçüde, iÅŸgörenin masraflarını ödemek ve giriÅŸtiÄŸi borçlardan onu kurtarmakla yükümlüdür.
III. Ä°ÅŸin iÅŸsahibi tarafından uygun bulunması hâlinde
MADDE 531- Ä°ÅŸsahibi yapılan iÅŸi uygun bulmuÅŸsa, vekâlet hükümleri uygulanır.
ONBÄ°RÄ°NCÄ° BÖLÜM
Komisyon SözleÅŸmesi
A. Alım veya satım komisyonculuğu
I.Tanımı
MADDE 532-Alım veya satım komisyonculuÄŸu, komisyoncunun ücret karşılığında, kendi adına ve vekâlet verenin hesabına kıymetli evrak ve taşınırların alım veya satımını üstlendiÄŸi sözleÅŸmedir.
Bu bölümdeki hükümler saklı kalmak üzere, komisyon sözleÅŸmelerine vekâlet hükümleri uygulanır.
II. Komisyoncunun borçları
1. Bildirme ve sigortalama borcu
MADDE 533- Komisyoncu, yaptığı iÅŸ hakkında vekâlet vereni bilgilendirmek ve özellikle talimatının yerine getirildiÄŸini kendisine hemen bildirmekle yükümlüdür.
Vekâlet verenin talimatı olmadıkça komisyoncu, sözleÅŸmenin konusunu oluÅŸturan ÅŸeyleri sigorta ettirmekle yükümlü deÄŸildir.
2. Özen borcu
MADDE 534- Satılmak üzere kendisine gönderilen eÅŸya açıkça ayıplı ise komisyoncu, vekâlet verenin taşıyıcıya karşı haklarının korunması için gerekeni yapmak, zararı tespit ettirmek, olabildiÄŸince eÅŸyayı koruma altına almak ve durumdan  vekâlet vereni hemen bilgilendirmekle yükümlüdür; aksi takdirde, her türlü ihmalinden doÄŸan zarardan sorumlu olur.
Satılmak üzere gönderilen eÅŸya kısa sürede bozulabilecek nitelikte ise komisyoncu, vekâlet vereni hemen bilgilendirmek koÅŸuluyla eÅŸyayı satmakla yükümlüdür.
3. Vekâlet verenin belirlediÄŸi bedel
MADDE 535-Vekâlet verenin belirlediÄŸi bedelin altında mal satan komisyoncu, malı satmasaydı vekâlet verenin daha fazla zarar göreceÄŸini ve durumun yeniden talimat almaya elveriÅŸli bulunmadığını ispat etmedikçe, belirlenen bedel ile satış bedeli arasındaki farkı gidermekle yükümlüdür. Bunun dışında komisyoncu, kusuru varsa, talimatına aykırı davranmasından dolayı vekâlet verenin uÄŸradığı diÄŸer zararlardan da sorumludur.
Vekâlet verenin belirlediÄŸi bedelin altında mal alan veya üstünde satan komisyoncu, bu iÅŸlemlerden doÄŸan farkı alıkoyamaz.
4. Veresiye satma ve teslim almadan ödeme
MADDE 536-Komisyoncu, vekâlet verenin izni olmaksızın malı veresiye satar veya malı teslim almadan bedelini öderse, bundan doÄŸan zarara katlanmak zorundadır. Ancak, vekâlet veren yasaklamadıkça, malı satış yerindeki ticari teamüle göre veresiye de satabilir.
5. Komisyoncunun garantisi
MADDE 537-Yetkisi olmaksızın veresiye mal satması dışında, komisyoncu iÅŸlemde bulunduÄŸu borçluların ödememelerinden ve diÄŸer borçlarını ifa etmemelerinden sorumlu olmaz. Ancak, komisyoncu açıkça garanti vermiÅŸse veya bulunduÄŸu yerdeki ticari teamül gerektiriyorsa sorumlu olur.
Garanti veren komisyoncunun bundan dolayı ayrıca ücret isteme hakkı vardır.
III. Komisyoncunun hakları
1. ÖdediÄŸi paralar ve yaptığı giderler
MADDE 538-Komisyoncu, vekâlet verenin yararı için yaptığı bütün giderleri ve ödediÄŸi paraları faiziyle birlikte isteyebilir.
Komisyoncu, ardiye ve taşıma bedellerini vekâlet verenin hesabına geçirebilirse de, kendi çalışanlarının ücretlerini geçiremez.
2. Komisyon ücreti
a. İsteme hakkı
MADDE 539-Komisyoncu, ücretinin ödenmesini kendisine verilen iÅŸi yapınca isteyebileceÄŸi gibi, iÅŸin yapılmaması vekâlet verene yükletilebilen bir sebepten kaynaklanması hâlinde de isteyebilir.
Komisyoncu, baÅŸka sebeplerle iÅŸin yapılamaması durumunda, ancak emeÄŸinin yerel âdete göre belirlenecek karşılığını isteyebilir.
b. Kaybedilmesi
MADDE 540- Komisyoncu, vekâlet verene karşı dürüstlük kurallarına aykırı davranır, özellikle ona satın aldığından fazla veya sattığından eksik bir bedel bildirirse, ücret alma hakkını kaybeder.
Bedelin gerçekleÅŸen bedelden farklı gösterilmesi durumunda vekâlet veren, komisyoncuyu gerçekleÅŸen bedel üzerinden satılanın alıcısı veya satıcısı sayma hakkına sahiptir.
3. Hapis hakkı
MADDE 541-Komisyoncunun, sattığı malın bedeli ve satın aldığı mal üzerinde hapis hakkı vardır.
4. Malın açık artırmayla satılması
MADDE 542-Komisyoncuya verilen malın satılamaması veya satış emrinden cayılması durumunda vekâlet veren, malı geri almakta ya da o malla ilgili baÅŸka iÅŸlem yapmakta aşırı ölçüde   gecikirse   komisyoncu,  malı   bulunduÄŸu  yer   mahkemesinden   karar   alarak   açık artırmayla sattırabilir. Ancak, mal borsada kayıtlıysa veya piyasa fiyatı varsa ya da yapılacak masrafa oranla deÄŸeri azsa, hâkim satışın baÅŸka bir yolla yapılmasına da karar verebilir.
Malın bulunduÄŸu yerde vekâlet veren ya da temsilcisi hazır bulunmazsa, satış kararı vekâlet veren dinlenmeksizin de verilebilir.
Malın hızla deÄŸer kaybetmesi hâli dışında, artırmanın yer ve zamanının mahkemece vekâlet verene bildirilmesi zorunludur.
5. Komisyoncunun kendisiyle işlem yapması
a. Bedel ve ücret
MADDE 543-Borsada kayıtlı veya piyasa fiyatı bulunan kambiyo senetleri veya diÄŸer kıymetli evrakı ya da ticari malları satmaya veya satın almaya yetkili kılınan komisyoncu, vekâlet veren tarafından aksine talimat verilmemiÅŸse, satın alacağı mal yerine kendi mallarını satabilir veya satacağı malı kendisi için satın alabilir. Bu hâllerde, komisyoncunun kendisiyle iÅŸlem yaptığı andaki deÄŸerler esas alınır; komisyoncunun, komisyon iÅŸlerinde alışılmış olan ücret ve giderlerini, bu hâllerde bile isteme hakkı vardır.
Komisyoncu, bu tür bir iÅŸlemin yapıldığını aynı gün vekâlet verene bildirmek zorundadır.
DiÄŸer hâllerde satış hükümleri uygulanır.
b. İşlemi kendisiyle yapmış sayılma
MADDE 544-Komisyoncu, kendisinin doÄŸrudan doÄŸruya alıcı veya satıcı olabildiÄŸi durumlarda, sözleÅŸmenin diÄŸer tarafını göstermeksizin vekâletin yerine getirildiÄŸini vekâlet verene bildirirse, iÅŸlemi kendisiyle yapmış sayılır.
c. Ä°ÅŸlemi kendisiyle yapma hakkının düÅŸmesi
MADDE 545- Vekâlet verenin vekâleti geri aldığı haberi komisyoncuya ulaÅŸtığı anda, komisyoncunun iÅŸlemikendisiyle yapma hakkı düÅŸer. Ancak, bu haber kendisine ulaÅŸmadan önce komisyoncu, iÅŸlemin yapıldığı bildirimini göndermiÅŸse, bu hüküm uygulanmaz.
B. DiÄŸer komisyon iÅŸleri
MADDE 546- Malzemesi iÅŸsahibi tarafından verilmek üzere imal edilecek taşınırlar hakkındaki komisyon iÅŸleri, eÅŸya mislî ÅŸeylerden olmasa da, alım ve satım komisyonculuÄŸu hükmündedir.
Alım ve satım komisyonculuÄŸu sayılmayan iÅŸleri, ücret karşılığında kendi adına ve vekâlet verenin hesabına üstlenen alım ve satım komisyoncusu ile komisyon iÅŸlerini kendisine meslek edinmeyip arada bir üstlenen tacir hakkında da bu bölüm hükümleri uygulanır.
Taşıma iÅŸleri komisyonculuÄŸu hakkındaki özel hükümler saklıdır.
ONÄ°KÄ°NCÄ° BÖLÜM
Ticari Temsilciler, Ticari Vekiller ve Diğer Tacir Yardımcıları
A. Ticari temsilci
I. Tanımı ve yetki verilmesi
MADDE 547-Ticari temsilci, iÅŸletme sahibinin, ticari iÅŸletmeyi yönetmek ve iÅŸletmeye iliÅŸkin iÅŸlemlerde ticaret unvanı altında, ticari temsil yetkisi ile kendisini temsil etmek üzere, açıkça ya da örtülü olarak yetki verdiÄŸi kiÅŸidir.
İşletme sahibi, ticari temsilcilik yetkisi verildiğini ticaret siciline tescil ettirmek zorundadır; ancak ticari işletme sahibinin ticari temsilcinin fiillerinden sorumluluğu, tescilin yapılmış olmasına bağlı değildir.
II. Temsil yetkisinin kapsamı
MADDE 548-Ticari temsilci, iyiniyetli üçüncü kiÅŸilere karşı, iÅŸletme sahibi adına kambiyo taahhüdünde bulunmaya ve onun adına iÅŸletmenin amacına giren her türlü iÅŸlemleri yapmaya yetkili sayılır.
Ticari temsilci, açıkça yetkili kılınmadıkça, taşınmazları devredemez veya bir hak ile sınırlandıramaz.
III. Temsil yetkisinin sınırlandırılması
MADDE 549-Temsil yetkisi, bir şubenin işleriyle sınırlandırılabilir.
Temsil yetkisi, birden çok kiÅŸinin birlikte imza atmaları koÅŸuluyla da sınırlandırılabilir. Bu durumda, diÄŸerlerinin katılımı olmaksızın temsilcilerden birinin imza atmış olması, iÅŸletme sahibini baÄŸlamaz.
Temsil yetkisine iliÅŸkin yukarıdaki sınırlamalar, ticaret siciline tescil edilmedikçe, iyiniyetli üçüncü kiÅŸilere karşı hüküm doÄŸurmaz.
Temsil yetkisine iliÅŸkin diÄŸer sınırlamalar, tescil edilmiÅŸ olsalar bile, iyiniyetli üçüncü kiÅŸilere karşı ileri sürülemez.
IV. Temsil yetkisinin sona ermesi
MADDE 550-Temsil yetkisinin verildiÄŸi ticaret siciline tescil edilmemiÅŸ olsa bile, sona erdiÄŸi tescil edilir.
Temsil yetkisinin sona erdiÄŸi ticaret siciline tescil ve ilan edilmediÄŸi sürece, bu yetki iyiniyetli üçüncü kiÅŸiler için geçerliliÄŸini korur.
B. Ticari vekil
MADDE 551- Ticari vekil, bir ticari iÅŸletme sahibinin, kendisine ticari temsilcilik yetkisi vermeksizin, iÅŸletmesini yönetmek veya iÅŸletmesinin bazı iÅŸlerini yürütmek için yetkilendirdiÄŸi kiÅŸidir.
Bu yetki, iÅŸletmenin alışılmış bütün iÅŸlemlerini kapsar. Ancak, ticari vekil açıkça yetkili kılınmadıkça, ödünç olarak para veya benzerlerini alamaz, kambiyo taahhüdünde bulunamaz, dava açamaz ve açılmış davayı takip edemez.
C. Diğer tacir yardımcıları
MADDE 552-Toptan, yarı toptan veya perakende satışlarla uÄŸraÅŸan ticari iÅŸletmelerin görevli  veya  hizmetlileri, o ticari iÅŸletme  içinde, müÅŸterilerin  kolaylıkla  görebilecekleri  bir yerde ve kolayca okuyabilecekleri bir biçimde, yazıyla aksine duyuru yapılmış olmadıkça, aÅŸağıdaki iÅŸlemler için yetkilidirler:
1. Ticari iÅŸletmenin alışılmış bütün satış iÅŸlemlerini yapmak.
2. Yetkili oldukları işlemler hakkında faturaları imzalamak.
3. Ticari iÅŸletmenin alışılmış iÅŸlemlerinden doÄŸan borçların ifa edilmesine veya bunların hiç ya da gereÄŸi gibi ifa edilmemesine iliÅŸkin ihtar veya diÄŸer açıklamaları iÅŸletme sahibi adına yapmak; bu nitelikteki ihtar veya diÄŸer açıklamaları, özellikle alışılmış iÅŸlem dolayısıyla teslim edilmiÅŸ mallara iliÅŸkin ayıp bildirimlerini ticari iÅŸletme adına kabul etmek.
Toptan, yarı toptan veya perakende satışlarla uÄŸraÅŸan ticari iÅŸletmelerin görevli veya hizmetlileri, kendilerine yazıyla yetki verilmiÅŸ olmadıkça, iÅŸletme dışında ve kasa görevlileri atanmışsa, iÅŸletme içinde satış bedellerini isteyip alamazlar. Bu kiÅŸiler, satış bedellerini almaya yetkili bulundukları hâllerde, faturaları kapatmaya veya makbuz vermeye de yetkilidirler.
D. Rekabet yasağı
MADDE 553- Bir iÅŸletmenin bütün iÅŸlerini yöneten veya iÅŸletme sahibinin hizmetinde bulunan ticari temsilciler, ticari vekiller veya diÄŸer tacir yardımcıları, iÅŸletme sahibinin izni olmaksızın, doÄŸrudan doÄŸruya veya dolaylı olarak, kendilerinin ya da bir üçüncü kiÅŸinin hesabına iÅŸletmenin yaptığı türden bir iÅŸ yapamayacakları gibi, kendi hesaplarına bu tür iÅŸlemleri üçüncü kiÅŸilere de yaptıramazlar.
Buna aykırı davranırlarsa iÅŸletme sahibi, aralarındaki hukuki iliÅŸkiden doÄŸan hakları saklı kalmak kaydıyla, uÄŸradığı zararın giderilmesini isteyebileceÄŸi gibi, bunun yerine, ticari temsilcinin, ticari vekilin veya diÄŸer tacir yardımcısının kendi hesabına yaptığı veya üçüncü kiÅŸilere yaptırdığı iÅŸlerin kendi hesabına yapılmış sayılmasını ve bu iÅŸler dolayısıyla aldıkları ücretin verilmesini veya aynı iÅŸlerden doÄŸan alacağın devredilmesini isteyebilir.
E. Ticari temsilcilerin, ticari vekillerin ve diğer tacir yardımcılarının yetkilerinin sona ermesi
MADDE 554-Ä°ÅŸletme sahibi, ticari temsilcilerin, ticari vekillerin ve diÄŸer tacir yardımcılarının yetkilerini, aralarındaki hizmet, vekâlet, ortaklık ve benzeri sözleÅŸmelerden doÄŸan hakları saklı kalmak koÅŸuluyla, her zaman geri alabilir.
Ä°ÅŸletme sahibinin fiil ehliyetini kaybetmesi veya ölümü, ticari temsilcilerin, ticari vekillerin ve diÄŸer tacir yardımcılarının yetkisini sona erdirmez.
ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Havale
A. Tanımı
MADDE 555-Havale, havale edenin, kendi hesabına, para, kıymetli evrak ya da diÄŸer bir mislî eÅŸyayı havale alıcısına vermek üzere havale ödeyicisini; bunları kendi adına kabul etmek üzere havale alıcısını yetkili kıldığı bir hukuki iÅŸlemdir.
B. Hükümleri
I. Havale eden ile havale alıcısı arasındaki ilişki
MADDE 556-Havale, havale edenin havale alıcısına olan borcunun ifası amacıyla yapılıyorsa, bu borç ancak havale ödeyicisinin borcu ifa etmesiyle sona erer.
Havaleyi kabul etmiÅŸ olan havale alıcısı, havale ödeyicisine baÅŸvurarak havalede belirlenen süre içinde alacağını elde edememiÅŸse, bu alacağı, havale edene karşı yeniden ileri sürebilir.
Alacaklı olan havale alıcısı, havaleyi kabul etmek istemezse, durumu borçlu olan havale edene gecikmeksizin bildirmek zorundadır; bildirmezse bundan doÄŸan zararı gidermekle yükümlü olur.
II. Havale ödeyicisinin borcu
MADDE 557-Havale ödeyicisi, çekince belirtmeksizin havaleyi kabul ettiÄŸini havale alıcısına bildirirse, ifa ile yükümlü olur ve ona karşı, ancak aralarındaki iliÅŸkiden  veya havalenin içeriÄŸinden doÄŸan savunmaları ileri sürebilir; havale eden ile kendi arasındaki iliÅŸkiden doÄŸan savunmaları ileri süremez.
Havale ödeyicisi, havale edene borçlu ise, borcu havale alıcısına ifa etmesi, havale edene yapacağı ifaya oranla daha fazla yük getirmiyorsa, borcu havale alıcısına ifa etmekle yükümlüdür. Bu durumda, havale eden ile aralarında aksi kararlaÅŸtırılmamışsa havale ödeyicisinin, ifadan önce havaleyi kabul ettiÄŸini havale alıcısına açıklamasına gerek yoktur.
III. Ä°fa edilmeme hâlinde bildirim
MADDE 558-Havale ödeyicisi, havale alıcısının istemesine karşın ifadan kaçınır veya havale konusunu ifa etmeyeceÄŸini önceden açıklarsa havale alıcısı, durumu gecikmeksizin havale edene bildirmekle yükümlüdür; bildirmezse, bu yüzden havale edenin uÄŸrayacağı zarardan sorumlu olur.
C. Geri alma
MADDE 559- Havale eden, havale alıcısına verdiÄŸi yetkiyi her zaman geri alabilir. Ancak, havale alıcısının yararına, özellikle onun alacağını elde etmesi amacıyla verdiÄŸi yetkiyi geri alamaz.
Havale ödeyicisi, havale alıcısına havaleyi kabul ettiÄŸini açıklamadığı sürece havale eden, ona verdiÄŸi yetkiyi geri alabilir.
Havale edenin iflası hâlinde, henüz kabul edilmemiÅŸ olan havale kendiliÄŸinden sona erer.
D. Kıymetli evrak konusunda havale
MADDE 560-Kıymetli evraka baÄŸlanmış alacağın, hâmile ödenmesi amacıyla yapılan yazılı havaleler hakkında, bu bölüm hükümleri uygulanır. Bu durumda havale ödeyicisi karşısında her hamil, havale alıcısı sayılır. Buna karşılık, havale eden ile havale alıcısı arasındaki iliÅŸkiye özgü haklar, sadece alacağı devreden ile devralan arasında doÄŸmuÅŸ olur.
Çekler ve poliçe benzerihavaleler hakkındaki özel hükümler saklıdır.
ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Saklama SözleÅŸmeleri
A. Genel saklama sözleÅŸmesi
I. Tanımı
MADDE 561- Saklama sözleÅŸmesi, saklayanın, saklatanın kendisine bıraktığı bir taşınırıgüvenli bir yerde koruma altına almayı üstlendiÄŸi sözleÅŸmedir.
Açıkça öngörüldüÄŸü veya durum ve koÅŸullar gerektirdiÄŸi takdirde, saklayan ücret isteyebilir.
II. Saklatanın borçları
MADDE 562- Saklatan, sözleÅŸmenin ifasının zorunlu kıldığı bütün masrafları ödemekle yükümlüdür.
Saklatan, kendi kusurundan ileri gelmediÄŸini ispat etmedikçe, saklayanın saklamadan doÄŸan zararlarını gidermekle yükümlüdür.
III. Saklayanın borçları
1. Kullanım yasağı
MADDE 563-Saklayan, saklatanın izni olmadıkça saklananı kullanamaz.
Bu yasaÄŸa aykırı davranırsa, saklatana uygun bir kullanım bedeli ödemekle yükümlü olduÄŸu gibi, kullanmamış olsaydı bile bu zararın doÄŸacağını ispat etmedikçe,beklenmedik hâlden doÄŸacak zararlardan da sorumlu olur.
2. Geri verme
a. Genel olarak
MADDE 564-Saklama sözleÅŸmesinde bir süre belirlenmiÅŸ olsa bile saklayan, saklatanın her zaman ileri sürebileceÄŸi istemi üzerine, saklananı bütün çoÄŸalmalarıyla birlikte geri vermekle yükümlüdür. Ancak saklatan, saklayanın belirlenen süreyi dikkate alarak yapmış olduÄŸu masrafları ödemekle yükümlüdür.
b. Özel durumlar
MADDE 565-Saklayan, belirlenmiÅŸ olan sürenin sona ermesinden önce saklananı geri veremez. Ancak saklayan, öngörülemeyen durumlar dolayısıyla sözleÅŸmenin devamı saklanan için tehlikeli veya kendisi için zararlı olursa, belirlenen sürenin sona ermesinden önce de geri verebilir.
Süre belirlenmemiÅŸse, saklayan saklananı her zaman geri verebilir.
Birden çok kiÅŸi bir ÅŸeyi saklanmak üzere verirse, sözleÅŸmede aksine bir hüküm bulunmadıkça veya hepsinin rızası olmadıkça, saklayan saklananı onlardan birine geri vermekle sorumluluktan kurtulamaz.
c. Geri verme yeri
MADDE 566- Saklanan, masrafları ve hasarı saklatana ait olmak üzere, korunması gereken yerde geri verilir.
3. Saklayanların sorumluluğu
MADDE 567-Bir ÅŸeyi birlikte saklamak üzere alanlar, müteselsilensorumlu olurlar.
4. Üçüncü kiÅŸilerin iddiaları
MADDE 568-Bir üçüncü kiÅŸi, saklanan üzerinde ayni hak iddiasında bulunsa bile, saklanan haczedilmedikçe veya saklayana karşı istihkak davası açılmadıkça saklayan, onu saklatana geri vermekle yükümlüdür.
Haciz konulması veya istihkak davası açılması hâlinde saklayan, durumu hemen saklatana bildirmek zorundadır.
IV. GüvenilirkiÅŸiye bırakma
MADDE 569-Birden çok kiÅŸi, haklarını korumak üzere, hukuki durumu çekiÅŸmeli veya belirsiz olan ÅŸeyi, bir güvenilirkiÅŸiye bırakırlarsa, bu kiÅŸi, saklatanların tamamının rızası veya hâkimin kararı olmadıkça, onu hiçbirine geri veremez.
B. Mislî ÅŸeylerin saklanması
MADDE 570-Saklayanın kendisine bırakılan parayı aynen geri vermek zorunda olmaksızın mislen geri vermesi açıkça veya örtülü olarak kararlaÅŸtırılmışsa, o paranın yararı ve hasarı kendisine ait olur.
Paranın mühürsüz ve açık olarak bırakılmış olması, örtülü anlaÅŸma sayılır.
Saklayan, saklatan tarafından kendisine açıkça yetki verilmedikçe, saklanan diÄŸer mislî eÅŸya veya kıymetli evrak üzerinde tasarrufta bulunamaz.
C. Ardiyeciye bırakma
I. Senet çıkarma
MADDE 571-Saklamak üzere ticari mal kabul ettiÄŸini açıkça kamuya bildiren ardiyeci, saklatılan malı temsil eden senet çıkarmaya izin verilmesini, yetkili makamdan isteyebilir.
II. Ardiyecinin saklama borcu
MADDE 572- Ardiyeci, kendisine bırakılan malları bir komisyoncu gibi özenle saklamak ve mallarda ayrıca önlem alınmasını gerektiren bir deÄŸiÅŸiklik olursa, durumu imkân ölçüsünde saklatana bildirmekle yükümlüdür.
Ardiyeci, saklatana, malların durumunu incelemesi ve örnek alması için, alışılmış iÅŸ zamanlarında; gerekli koruma önlemlerini alabilmesi için de her zaman izin vermek zorundadır.
III. Bırakılan şeylerin karışması
MADDE 573- Ardiyeci açıkça yetkili kılınmadıkça, aynı tür ve nitelikteki mislî ÅŸeyleri birbirine karıştıramaz.
Yetkiye dayanılarak karıştırılan bu gibi ÅŸeyler üzerinde, saklatanlardan her biri, hakkıyla orantılı bir pay isteyebilir.
Bu durumda ardiyeci, saklatanların birlikte hazır bulunmasına gerek olmaksızın saklatanlardan her birinin payını ayırabilir.
IV. Ardiyecinin hakları
MADDE 574- Ardiyeci, kararlaÅŸtırılmış veya alışılmış olan ardiye ücretini ve saklamadan doÄŸmayan bakım, taşıma ve gümrük gibi bütün giderlerini isteyebilir.
Bu giderler hemen; ardiye ücreti ise her üç ayda bir ve her hâlde malların tümünün veya bir bölümünün geri alınması sırasında ödenir.
Ardiyeci, mallara zilyet bulunduÄŸu veya eÅŸyayı temsil eden herhangi bir senet vasıtasıyla onlar üzerinde tasarruf etme yetkisine sahip olduÄŸu sürece, alacakları için bu mallar üzerinde hapis hakkına sahiptir.
V. Malların geri verilmesi
MADDE 575- Ardiyeci, ticari malları, genel saklama sözleÅŸmesinde olduÄŸu gibi geri vermekle yükümlüdür. Ancak, saklayanın sözleÅŸmede öngöremeyeceÄŸi sebeplerle, süresinden önce geri verme yetkisi bulunduÄŸu durumlarda bile ardiyeci, kararlaÅŸtırılmış olan sürenin sonuna kadar malları korumak zorundadır.
D. Konaklama yeri, garaj, otopark ve benzeri yerleri işletenlere bırakma
I. Konaklama yeri iÅŸletenlerin sorumluluÄŸu
1. Koşulları ve kapsamı
MADDE 576-Otel, motel, pansiyon, tatil köyü gibi yerleri iÅŸletenler, konaklayanların getirdikleri eÅŸyanın yok olması, zarara uÄŸraması veya çalınmasından sorumludurlar. Ancak iÅŸletenler, zararın bizzat konaklayana veya onu ziyarete gelen ya da beraberinde veya hizmetinde bulunan kimseye yükletilebilecek kusurdan, mücbir sebepten ya da eÅŸyanın niteliÄŸinden doÄŸduÄŸunu ispat etmekle, bu sorumluluktan kurtulurlar.
Bu sorumluluk, iÅŸletenlere veya çalışanlarına bir kusur yüklenmedikçe, konaklayanlardan her biri için, günlük konaklama ücretinin üçkatını aÅŸamaz.
2. Kıymetli eşya
MADDE 577-Kıymetli eÅŸya veya oldukça önemli miktarda para veya kıymetli evrak, iÅŸletene saklanması için bırakılmamışsa, iÅŸleten ancak kendisinin veya çalışanlarının kusuru hâlinde sorumlu olur.
Ä°ÅŸleten, bunları saklamak üzere almış veya almaktan kaçınmışsa, eÅŸyanın tam deÄŸerinden sorumludur.
Konaklayanın kendi yanında saklaması gereken eşya ile para ve benzeri şeyler hakkında, onun diğer eşyasına ilişkin sorumluluk kuralı uygulanır.
3. Sorumluluğun kalkması
MADDE 578-Konaklayan zararını öÄŸrenir öÄŸrenmez iÅŸletene bildirmezse, istem hakkını kaybeder.
Ä°ÅŸleten böyle bir sorumluluk üstlenmediÄŸini veya sorumluluÄŸu bu Kanunda gösterilmemiÅŸ olan bir koÅŸula baÄŸladığını, herhangi bir yolla ilan etse bile, sorumluluktan kurtulamaz.
II. Garaj, otopark ve benzeri yerleri iÅŸletenlerin sorumluluÄŸu
MADDE 579-Garaj, otopark ve benzeri yerleri iÅŸletenler, kendilerine bırakılan veya çalışanlarınca kabul edilen hayvan, at arabası, bunlara ait koÅŸum ve benzeri eÅŸya ile motorlu taşıt ve eklentilerinin yok olmasından, zarara uÄŸramasından veya çalınmasından sorumludurlar. Ancak iÅŸletenler, zararın saklatan veya ziyaretçisi ya da beraberinde veya hizmetinde bulunan kimseye yükletilebilecek kusurdan, mücbir sebepten ya da eÅŸyanın niteliÄŸinden doÄŸduÄŸunu ispat etmekle, bu sorumluktan kurtulurlar.
Ancak, garaj, otopark ve benzeri yerleriiÅŸletenlerin sorumluluÄŸu, kendilerine veya çalışanlarına bir kusur yüklenmedikçe, saklananların her biri için alınan günlük saklama ücretinin on katını aÅŸamaz.
Ä°ÅŸleten böyle bir sorumluluk üstlenmediÄŸini veya sorumluluÄŸu bu Kanunda gösterilmemiÅŸ olan bir koÅŸula baÄŸladığını, herhangi bir yolla ilan etse bile, sorumluluktan kurtulamaz.
III. Hapis hakkı
MADDE 580-Ä°ÅŸletenler, kendilerine bırakılan veya konaklama yerlerine, garaj, otopark ve benzeri yerlere konulan eÅŸya veya hayvanlar üzerinde, ücretlerini veya saklama giderlerinden doÄŸan alacaklarını güvenceye almak için hapis hakkına sahiptirler.
Kiraya verenin hapis hakkına iliÅŸkin hükümler, kıyas yoluyla burada da uygulanır.
 
KANUNUN DEVAMI Ä°ÇÄ°N LÜTFEN AÅžAÄžIDAKÄ° LÄ°NKÄ° TIKLAYINIZ
http://www.marbleport.com/madencilik-kulturu/197/6098-sayili-turk-borclar-kanunu-devami-vii