Günümüzde artan nüfus ve geliÅŸen teknoloji ile birlikte, günlük hayatın devamlılığını saÄŸlamak için gerek duyulan enerji ihtiyacı hızla artmaktadır. Ancak tükenen yakıtlar dünyamızı enerji dar boÄŸazına sürüklerken, enerji kaynaklarının çevre üzerinde oluÅŸturduÄŸu olumsuz etkiler, bu tür kaynaklardan mümkün mertebede uzak durulmasına neden olmaktadır. Hidrolik enerji dünya üzerinde yenilenebilir enerji türlerinin en yaygını olmakla beraber, çevre üzerinde oluÅŸturduÄŸu olumlu etkilerde göz ardı edilmemelidir. Ülkemizde gerek iklim, gerekse coÄŸrafi konum bakımından Karadeniz bölgesi büyük bir hidrolik potansiyele sahiptir. Bu çalışmanın ana konusu, Karadeniz Bölgesinde (Batı Karadeniz, Orta Karadeniz ve DoÄŸu Karadeniz) 60 akım gözlem istasyonunda ölçülen debi deÄŸerlerinin incelenerek hidroenerji potansiyelinin yeniden deÄŸerlendirilmesidir. Önce akım gözlem istasyonlarındaki debi deÄŸerleri düzenlenerek, kümülatif frekans tabloları oluÅŸturulmuÅŸ ve debi-deÄŸiÅŸim eÄŸrileri çizilmiÅŸ ve bu noktalara ait belirli ölçekli bir harita ile çalışılarak nehir-boy kesit profilleri de çizilmiÅŸ ve bu noktalarda brüt düÅŸü tespit edilerek, teorik olarak hidroelektrik santral(HES) kurulması planlanmış ve gerekli kabuller yapılarak elde edilebilecek güç belirlenerek sonuçlar kısmında irdelemesi yapılmıştır. Anahtar Kelime: Hidrolik enerji, Karadeniz Bölgesi, Hidroenerji Potansiyeli, Debi Hesabı. 1. HÄ°DROELEKTRÄ°K ENERJÄ° 1.1. GiriÅŸ Hidroelektrik enerji hızla akan suyun enerjisiyle döndürülen elektrik jeneratörlerinden elde edilen elektriktir. Hidroelektrik enerji santralleri içme, kullanma ya da sanayi suyu saÄŸlamak amacıyla ırmakların önü kesilerek oluÅŸturulan baraj göllerinde kurulmaktadır. Hidroelektrik santralin ana bölümleri cebri borular, hidrolik türbinler, jeneratörler, transformatörler ile su akışını ve elektrik enerjisi dağıtımını denetleyen yardımcı donanımlardır. Cebri borular suyu aÅŸağıya doÄŸru türbinlere ileten büyük borular ya da tünellerdir. Türbinler, akan suyun hidrolik enerjisini mekanik enerjiye dönüÅŸtüren makinalardır. Transformatörler üreteçlerden elde edilen alternatif gerilimi uzak mesafelere iletmek üzere çok yüksek gerilim deÄŸerlerine yükseltmekte kullanılır. 1.2. Dünyada Hidrolik Enerji Potansiyeli Tablo 1’de dünyadaki çeÅŸitli kıtalardaki brüt teorik, teknik yapılabilir ve ekonomik yapılabilir hidroelektrik potansiyelleri GWh/yıl cinsinden verilmiÅŸtir. Buna göre en büyük hidroelektrik potansiyel Asya kıtasında görülmektedir. 1.3. Dünyada Enerji Tüketimi Dünya Enerji Konseyi’nin yayınladığı Ä°statistiklere göre (1994 verileri ile) G7 olarak da bilinen sanayileÅŸmiÅŸ yedi büyük ülkenin (ABD, Almanya, Fransa, Ä°ngiltere, Ä°talya, Japonya ve Kanada) kiÅŸi başına yıllık birincil ticari enerji tüketimleri ortalaması 4.721 kEP/kiÅŸi.yıl (207.9 GJ/kiÅŸi.yıl) düzeyinde iken, geliÅŸmiÅŸ ve geliÅŸmekte olan ülkeler ayrımından ötürü dünya ortalaması 1.395 kEP/kiÅŸi.yıl (61.4 GJ/kiÅŸi.yıl) olmuÅŸtur. Yani dünya ortalaması yedi geliÅŸmiÅŸ ülke ortalamasının %30’u kadardır. Türkiye’nin düzeyine gelince, kiÅŸi başına düÅŸen yıllık birincil enerji (ticari olan ve olmayan) tüketimi dünya ortalamasının %58’i ile 809 kEP/kiÅŸi.yıl (35.6 GJ/kiÅŸi.yıl) kadardır. Elektrik tüketimi açısında da benzer bir durum görülmektedir. Dünya ortalaması olarak kiÅŸi başına yıllık elektrik net tüketimi 2.245 Kwh iken, G7’lerin ortalaması 8.885 Kwh/kiÅŸi.yıl ve Türkiye ortalaması 1.173 Kwh/kiÅŸi.yıl düzeylerindedir. Yeterli gelmediyse , Sizin için araÅŸtıralım bilim@marbleport.com

ENERJÄ° KAYNAKLARI