CEVHER ZENGİNLEŞTİRME YÖNTEMLERİ

CEVHER ZENGÄ°NLEÅžTÄ°RME YÖNTEMLERÄ° 
 

Boyuta göre sınıflandırma: Cevherler boyut küçültme aÅŸamasında farklı minerallerden oluÅŸması nedeniyle farklı büyüklük ve ÅŸekillerde kırılabilmektedir. Farklı minerallerin kırılmaya karşı gösterdikleri farklı direnç,  birbirlerinden farklı ÅŸekilde kırılmalarına neden olur ve bu özellik iri veya ince tanelerin birbirinden ayrılarak önemli ölçüde zenginleÅŸtirmesine neden olur.  . MarblePort Türkiye'nin DoÄŸal Yapı TaÅŸları Maden Ve Mermer Portalı
Ayıklama ile zenginleÅŸtirme: DiÄŸer adıyla triyaj madenciliÄŸin ilk uygulamalarından olup halen günümüzde de devam etmektedir. El ile ayırmanın yanı sıra otomatik ayıklayıcılar da günümüzde uygulanmaktadır. Minerallerin fiziksel özelliklerinden (ÅŸekil, renk, parlaklık, radyo aktivite ve fosforesans özellikleri ve x ışınları ) yararlanılarak faydalı mineral faydasız olandan ayrılabilmektedir.
 

2. Gravite (özgül ağırlık farkı) ile zenginleÅŸtirme

Minerallerin özgül ağırlıklarının farklı olmasından yararlanılarak yapılan bir zenginleÅŸtirme yöntemidir. Bu yöntem diÄŸer yöntemlere göre daha ekonomik olması nedeniyle daha çok tercih edilmektedir. Uygulama alanları oldukça geniÅŸtir. Krom, kömür, sahil kumları, manganez, barit gibi mineraller özgül ağırlık farkı ile zenginleÅŸtirilebilmektedir.
Ağır ortam ayırması, jig ile zenginleÅŸtirme, tabaka halinde akan akışkan ortamda zenginleÅŸtirme; eÅŸikli oluk,reichert konisi, spiral oluk (humprey), sarsıntılı masa, havalı masa ile mineralleri özgül ağırlık farkına göre zenginleÅŸtirmek mümkündür.
 

3. Manyetik ayırma ile zenginleştirme

Manyetik ayırma, minerallerin manyetik duyarlılığına baÄŸlı olarak yapılan bir zenginleÅŸtirme yöntemidir. Mineralleri manyetik ayırıcılarla zenginleÅŸtirebilen (paramanyetik) ve zenginleÅŸtirilemeyen (diamanyetik) mineraller olarak ayırabiliriz. Çok kuvvetli manyetik özellik gösteren paramanyetik mineraller ferromanyetik olarak adlandırılırlar.
 

4. Elektrostatik ayırma ile zenginleştirme

Minerallerin iletkenlik farkına baÄŸlı olarak uygulanan bir yöntemdir. Bu yöntem minerallerin farklı ÅŸiddette ve çoÄŸunlukla da farklı elektrik yükü ile yüklendikten sonra, farklı özelliklerdeki elektrostatik ayırıcılardan geçirilerek ayrım gerçekleÅŸtirilir.
 

5. Flotasyon yöntemi ile zenginleÅŸtirme

Flotasyon minerallerin yüzey veya arayüzey özelliklerinden yararlanılarak faydalı mineralleri, faydasız minerallerden ayırmak amacıyla yaygın olarak kullanılan bir zenginleÅŸtirme yöntemidir. Doç. Dr. Deniz ÖZTÜRK
Mineraller polarlaÅŸma derecelerine göre Wills'e göre 5 grupta sınıflandırılabilir ve buna baÄŸlı olarak farklı türdeki kimyasal maddelerle yüzdürülebilirler.
 

1. Saf metaller ve metal sülfürler (en düÅŸük polarlaÅŸma derecesine sahip mineraller) ; altın, gümüÅŸ, platin gibi saf mineraller, bornit, galen, kalkopirit, sfalerit, zinober gibi sülfür minerallerini içerir. Bu grupta yer alan mineraller; ksantat, ditiyofosfat, tiyonokarbamat gibi sülfihidril tipi anyonik toplayıcılar kullanılır.
2. Sülfat mineralleri; bu grupta anglesit, anhidrit, barit gibi mineraller yer alır. Bu mineraller, yaÄŸ asitleri, alkil sülfat/sülfonatlar gibi oksihidril tipi anyonik toplayıcılarla kazanılabilir .
3. Karbonat mineralleri; azurit, malahit, serüzit, dolomit, florit, kalsit, maÄŸnezit, siderit, ÅŸelit gibi minerallerdir. Bunlar, HS^- , S^-2iyonları kullanılarak bu minerallerin yüzeyleri bir sülfür mineraline benzer hale dönüÅŸtürülür ve ksantat gibi sülfihidril tip toplayıcılarla yüzdürülür.
4. Oksit/Hidroksit mineralleri; hematit, kasiterit, kromit, rutil, wolframit gibi minerallerdir. Bu mineraller, yaÄŸ asitleri, alkil sülfat/sülfonatlar gibi anyonik toplayıcılar ve aminlerle yüzdürülürler.
5. Silikat/alümina silikat mineralleri; felspat, kuvars gibi minerallerdir. Bu mineraller de, yaÄŸ asitleri, alkil sülfat/sülfonatlar gibi anyonik toplayıcılar ve aminlerle yüzdürülürler.

6. Kimyasal zenginleÅŸtirme

Cevherin kimyasal iÅŸleme maruz bırakılarak zenginleÅŸtirilmesi iÅŸlemidir. Bu alanda ilk kimyasal zenginleÅŸtirme iÅŸlemleri altın ve gümüÅŸ içeren cevherlere uygulanmış ve 20. Yüzyılın baÅŸlangıcından itibaren altın ve gümüÅŸ kazanılmasında siyanür ile çözündürme (siyanürasyon) en çok baÅŸvurulan yöntemlerden biri olmuÅŸtur. Liç (çözündürme); yerinde liç, yığın liçi, süzülme liçi (percolation), karıştırma liçi gibi farklı çeÅŸitleri vardır.
 
 
 Doç. Dr. Deniz ÖZTÜRK