GEBE VEYA EMZÄ°REN KADINLARIN ÇALIÅžTIRILMA ÅžARTLARIYLA Ä°LGÄ°LÄ° YÖNETMELÄ°K YAYIMLANDI
10:57:21 16.08.2013
YÖNETMELÄ°K
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:
GEBE VEYA EMZÄ°REN KADINLARIN ÇALIÅžTIRILMA ÅžARTLARIYLA EMZÄ°RME ODALARI VE ÇOCUK BAKIM YURTLARINA DAÄ°R YÖNETMELÄ°K
BÄ°RÄ°NCÄ° BÖLÜM .
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu YönetmeliÄŸin amacı, gebe, yeni doÄŸum yapmış veya emziren çalışanın iÅŸyerlerindeki saÄŸlık ve güvenliÄŸinin saÄŸlanması ve geliÅŸtirilmesini destekleyecek önlemlerin alınması ve bu çalışanların hangi dönemlerde ne gibi iÅŸlerde çalıştırılmalarının yasak olduÄŸunu, çalıştırılabileceÄŸi iÅŸlerde hangi ÅŸart ve usullere uyulacağını, emzirme odalarının veya çocuk bakım yurtlarının nasıl kurulacağını ve hangi ÅŸartları taşıyacağını belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Kanunu kapsamındaki kadın çalışan çalıştıran iÅŸyerlerine uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Kanununun 30 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Gebe çalışan: Herhangi bir saÄŸlık kuruluÅŸundan alınan belge ile gebeliÄŸi hakkında iÅŸverenini bilgilendiren çalışanı,
b) Emziren çalışan: Tabi olduÄŸu mevzuat hükümleri uyarınca süt izni kullanmakta olan ve iÅŸverenini durum hakkında bilgilendiren çalışanı,
c) Emzirme odaları: Çalışanların bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için ayrılan odaları,
ç) Yeni doÄŸum yapmış çalışan: Yeni doÄŸum yapmış ve iÅŸverenini durumu hakkında bilgilendiren çalışanı,
d) Yurt/Çocuk bakım yurdu/KreÅŸ: 0-60 aylık çocuklar ile velisinin isteÄŸi üzerine ilkokula kaydı yapılmayan 60-66 aylık çocukların bakım ve eÄŸitimlerinin yapıldığı yerleri,
ifade eder.
Ä°KÄ°NCÄ° BÖLÜM
Genel ve Özel Hükümler
Uygulamada öncelik
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasında öncelikle çalışanın tabi olduÄŸu ilgili mevzuat hükümleri dikkate alınır.
(2) 6331 sayılı Kanun kapsamında olup kendi özel mevzuatlarında hüküm bulunmaması halinde çalışanlar açısından bu Yönetmelik hükümleri uygulanır.
(3) Bu YönetmeliÄŸin oda ve yurtlarla ilgili dördüncü bölümünde yer alan hükümlerin 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 1 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamına giren çalışanlar için uygulanmasında, 8/12/1987 tarihli ve 19658 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kamu Kurum ve KuruluÅŸlarınca Açılacak Çocuk Bakımevleri Hakkında Yönetmelik hükümleri saklıdır. . MarblePort Türkiye'nin DoÄŸal Yapı TaÅŸları Maden Ve Mermer Portalı .
(4) Oda ve yurt açma yükümlülüÄŸü için çalışan sayısı bakımından statü ayrımı yapılmaksızın 6331 sayılı Kanuna tabi bütün çalışanlar hesaba katılır. Ancak bu çalışanların kendi özel mevzuatlarına göre kurulmuÅŸ oda, yurt, kreÅŸ veya çocuk bakımevinin bulunması halinde söz konusu yükümlülük yerine getirilmiÅŸ sayılır.
Bilgilendirme ve deÄŸerlendirme .
MADDE 6 – (1) Çalışan, gebelik ve emzirmeye baÅŸlama halinde iÅŸverenini bilgilendirir.
(2) Ä°ÅŸveren, gebe veya emziren çalışanın saÄŸlık ve güvenliÄŸi için tehlikeli sayılan kimyasal, fiziksel, biyolojik etkenlerin ve çalışma süreçlerinin çalışanlar üzerindeki etkilerini deÄŸerlendirir. Bu deÄŸerlendirme sonucuna göre EK-I’de belirtilen genel ve özel önlemleri alır.
(3) Ä°ÅŸveren, iÅŸyerindeki maruziyetin ÅŸeklini, düzeyini ve süresini EK-II ve EK-III’teki etkenler, süreçler, çalışma koÅŸulları veya özel bir riske maruz kalma olasılığı bulunan iÅŸleri de;
a) saÄŸlık ve güvenlik risklerinin, gebe veya emziren çalışanlar üzerindeki etkilerini belirlemek
b) alınacak önlemleri kararlaÅŸtırmak
üzere deÄŸerlendirir. Bu deÄŸerlendirmede kiÅŸisel olarak çalışanı etkileyen psikososyal ve tıbbi faktörleri de dikkate alır.
(4) Gebe veya emziren çalışan, iÅŸyerinde yapılan deÄŸerlendirmenin sonuçları ile saÄŸlık ve güvenlik amacıyla alınması gereken önlemler hakkında bilgilendirilir.
DeÄŸerlendirme sonuçlarını izleyen eylem
MADDE 7 – (1) DeÄŸerlendirme sonuçları, gebe veya emziren çalışan için saÄŸlık ve güvenlik riskini veya çalışanın gebeliÄŸi veya emzirmesi üzerindeki bir etkiyi ortaya çıkardığında iÅŸveren, ilgili çalışanın çalışma koÅŸullarını ve/veya çalışma saatlerini, çalışanın bu risklere maruz kalmasını önleyecek bir biçimde geçici olarak deÄŸiÅŸtirir.
(2) Çalışma koÅŸullarının ve/veya çalışma saatlerinin uyarlanması mümkün deÄŸilse, iÅŸveren ilgili çalışanı baÅŸka bir iÅŸe aktarmak için gerekli önlemleri alır.
(3) SaÄŸlık raporu ile gerekli görüldüÄŸü takdirde gebe çalışan, saÄŸlığına uygun daha hafif iÅŸlerde çalıştırılır. Bu halde çalışanın ücretinde bir kesinti yapılmaz. BaÅŸka bir iÅŸe aktarılması mümkün deÄŸilse, çalışanın saÄŸlık ve güvenliÄŸinin korunması için gerekli süre içinde, isteÄŸi halinde çalışanın tabi olduÄŸu mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla ücretsiz izinli sayılması saÄŸlanır. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çalışma KoÅŸulları ve Ä°zinler .
Gece çalışması
MADDE 8 – (1) Kadın çalışanlar, gebe olduklarının saÄŸlık raporuyla tespitinden itibaren doÄŸuma kadar geçen sürede gece çalışmaya zorlanamazlar.
(2) Yeni doÄŸum yapmış çalışanın doÄŸumu izleyen bir yıl boyunca gece çalıştırılması yasaktır. Bu sürenin sonunda saÄŸlık ve güvenlik açısından sakıncalı olduÄŸunun saÄŸlık raporu ile belirlendiÄŸi dönem boyunca gece çalıştırılmaz.
Çalışma saatleri
MADDE 9 – (1) Gebe veya emziren çalışan günde yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamaz.
Analık ve süt izni
MADDE 10 – (1) Çalışanın tabi olduÄŸu mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla analık ve süt izninde 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı Ä°ÅŸ Kanununun 74 üncü maddesi hükümleri uygulanır.
Gebe çalışanın muayene izni
MADDE 11 – (1) Gebe çalışanlara gebelikleri süresince, periyodik kontrolleri için ücretli izin verilir.
Emziren çalışanın çalıştırılması
MADDE 12 – (1) Emziren çalışanların, doÄŸum izninin bitiminde ve iÅŸe baÅŸlamalarından önce, çalışmalarına engel durumları olmadığının raporla belirlenmesi gerekir. Çalışmasının sakıncalı olduÄŸu hekim raporu ile belirlenen çalışan, raporda belirtilen süre ve iÅŸlerde çalıştırılamaz.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Oda ve Yurtlarla Ä°lgili Genel Hükümler
Oda ve yurt açma yükümlülüÄŸü
MADDE 13 – (1) YaÅŸları ve medeni halleri ne olursa olsun, 100-150 kadın çalışanı olan iÅŸyerlerinde, emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri için iÅŸveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve iÅŸyerine en çok 250 metre uzaklıkta EK-IV’te belirtilen ÅŸartları taşıyan bir emzirme odasının kurulması zorunludur.
(2) YaÅŸları ve medeni halleri ne olursa olsun, 150’den çok kadın çalışanı olan iÅŸyerlerinde, 0-6 yaşındaki çocukların bırakılması, bakımı ve emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri için iÅŸveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve iÅŸyerine yakın EK-IV’te belirtilen ÅŸartları taşıyan bir yurdun kurulması zorunludur. Yurt, iÅŸyerine 250 metreden daha uzaksa iÅŸveren taşıt saÄŸlamakla yükümlüdür . MarblePort Türkiye'nin DoÄŸal Yapı TaÅŸları Maden Ve Mermer Portalı .
(3) Ä°ÅŸverenler, ortaklaÅŸa oda ve yurt kurabilecekleri gibi, oda ve yurt açma yükümlülüÄŸünü, kamu kurumlarınca yetkilendirilmiÅŸ yurtlarla yapacakları anlaÅŸmalarla da yerine getirebilirler.
(4) Oda ve yurt açma yükümlülüÄŸünün belirlenmesinde, iÅŸverenin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan tüm iÅŸyerlerindeki kadın çalışanların toplam sayısı dikkate alınır.
(5) Emzirme odası ve/veya yurt kurulması için gereken kadın çalışan sayısının hesabına erkek çalışanlar arasından çocuÄŸunun annesi ölmüÅŸ veya velayeti babaya verilmiÅŸ olanlar da dâhil edilir.
Oda ve yurtlardan faydalanacaklar
MADDE 14 – (1) Oda ve yurtlardan, kadın çalışanların çocukları ile erkek çalışanların annesi ölmüÅŸ veya velayeti babaya verilmiÅŸ çocukları faydalanırlar. Odalara 0-1 yaşındaki, yurtlara velisinin isteÄŸi üzerine ilkokula kaydı yapılmayan 66 aylığa kadar çocuklar alınır.
(2) Oda ve yurtlarda, çocuklar ve görevliler dışında baÅŸkasının bulunması ve bunların amaç dışında kullanılması yasaktır. Yurtlarda 0-24 aylık, 25-48 aylık ve 49-66 aylık çocuklar birbirinden ayrı bulundurulur.
(3) Çocuklar, oda ve yurtlara iÅŸbaşı yapılmadan önce bırakılır, iÅŸin bitiminde alınır. Anne ve babalar, odaların ve yurtların disiplin ve yönetimine dair kurallara uymak ÅŸartıyla ara dinlenmesinde çocuklarını görüp bakımlarıyla ilgilenebilirler.
Kayıt ve çıkış
MADDE 15 – (1) Oda ve yurtlara kabul edilen çocuklar, EK-V’te belirtilen kayıt ve kabul defterine yazılır.
(2) Oda ve yurtlardan tamamen ayrılan çocukların, ayrılış nedeni, tarihi, kiminle çıktığı, gözlem kağıdına ve kayıt kabul defterine iÅŸlenir. ÇocuÄŸun özel dosyası anne veya babasına verilir.
Oda ve yurtlarda bulundurulacak ilaç ve tıbbi gereçler
MADDE 16 – (1) Oda ve yurtların gereken yerlerine çocukların vücut ısılarının ölçülmesi için termometreler konulur, buralarda EK-VI’daki çizelgede yazılı olan ve ayrıca iÅŸyerinde görevli hekim tarafından gerekli görülen ilaç ve tıbbi gereçler bulundurulur. Bunlar özel bir dolap içinde ve kolayca kullanılabilecek ÅŸekilde saklanır ve düzenli olarak iÅŸyerinde görevli hekim tarafından gözden geçirilerek bozulmuÅŸ veya kullanılmaz duruma gelmiÅŸ yahut tükenmiÅŸ bulunanların yerlerine yenileri konulur.
Personel, yönetim ve gözetim
MADDE 17 – (1) Oda ve yurtlarda çalışacak yönetici, saÄŸlık personeli ve diÄŸer personelin nitelikleri ve görevleri aÅŸağıda belirtilmiÅŸtir;
a) Yönetici: Oda ve yurtların amacına uygun olarak, iÅŸleyiÅŸle ilgili idari konulardaki her türlü iÅŸlerden ve oda ve yurtlardaki çocukların saÄŸlık kurallarına uygun bir ortam içinde yaÅŸama, geliÅŸme ve eÄŸitimlerinin saÄŸlanmasından birinci derecede sorumlu olmak üzere aÅŸağıdaki niteliklerden birine sahip kiÅŸilerden biri yönetici olarak görevlendirilir:
1) EÄŸitim yönetimi, sosyal hizmetler, çocuk geliÅŸimi ve eÄŸitimi, okul öncesi eÄŸitim, psikoloji, çocuk saÄŸlığı veya çocuk geliÅŸimi ve anaokulu alanlarından birinde yükseköÄŸrenim görmüÅŸ olmak, . MarblePort Türkiye'nin DoÄŸal Yapı TaÅŸları Maden Ve Mermer Portalı .
2) Okul öncesi öÄŸretmeni unvanını almış olmak.
b) SaÄŸlık personeli: Oda ve yurtlar, iÅŸyeri hekiminin tıbbi gözetimi altındadır. Çocukların saÄŸlık durumları düzenli aralıklarla kontrol edilir ve gereÄŸi yapılır. Ä°ÅŸyeri hekimi ile iÅŸyeri hemÅŸiresi, çocukların periyodik saÄŸlık kontrollerini yapmak, saÄŸlıkla ilgili kayıtlarını tutmak, salgın ve bulaşıcı hastalıklara karşı gerekli önlemleri almak veya aldırmak, saÄŸlık ve temizlik yönünden gerekli denetimleri yapmakla görevlidir.
c) DiÄŸer personel:
1) Oda ve yurtların emzirme odalarında her 10 çocuk için bir kadın çocuk bakıcısı bulundurulur. Çocuk bakıcılarından en az birinin Kız Meslek Lisesi Çocuk GeliÅŸimi ve EÄŸitimi Bölümü mezunu veya benzeri mesleklerden olması zorunludur. Yurtlarda, her 20 çocuk için bir çocuk bakıcısı ile Kız Meslek Lisesi Çocuk GeliÅŸimi ve EÄŸitimi Bölümü mezunu veya benzeri meslek mensubu eleman bulundurulur.
2) Oda ve yurtlardaki toplam çocuk ve grup sayısına göre beslenme, temizlik ve diÄŸer hizmetler için yeterli sayıda personel istihdam edilir. Bu personel için en az ilkokul diploması veya okur yazarlık belgesi almış ve saÄŸlıklı olma ÅŸartı aranır.
ç) Yukarıda belirtilen personel dışında, iÅŸverence gerekli görüldüÄŸü takdirde, sosyal hizmet uzmanı, beslenme uzmanı ve psikolog, Kız Meslek Lisesi Çocuk GeliÅŸimi ve EÄŸitimi Bölümü mezunlarıyla müzik, güzel sanatlar ve spor dalında ihtisas sahibi elemanlar görevlendirilebilir. Bunlar kendi alanları ile ilgili çalışma programları çerçevesinde faaliyet gösterirler.
d) Oda ve yurtlarda bulunan çocukların korunmaları amacıyla buralarda çalıştırılacak tüm personelin iÅŸe giriÅŸte ve periyodik olarak akıl ve vücut saÄŸlığı ve bulaşıcı hastalıklar yönünden saÄŸlık kontrolü yapılır. Bulaşıcı hastalığı bulunanlar ile çocukların saÄŸlık ve geliÅŸimlerini olumsuz etkileyebilecek personel çalıştırılmaz.
Çocukların muayeneleri
MADDE 18 – (1) Oda ve yurtlara kabul edilecek çocuklar önce gözlem odasına alınır ve iÅŸyeri hekiminin muayenesinden geçirilir. Bulaşıcı veya tehlikeli bir hastalığı bulunmayan veya portör olmayan çocuklar hakkında rapor düzenlenir, raporlar çocukların özel dosyalarında saklanır.
(2) Bulaşıcı veya tehlikeli bir hastalığı olanlar, hastalık kuÅŸkusu bulunanlar veya portör olan çocuklar, saÄŸlıklı olduklarının belirlenmesine kadar oda ve yurtlara alınmazlar.
(3) Bulaşıcı hastalığa tutulan veya tutulduÄŸundan ÅŸüphe edilen oda ve yurtlarda bulunan çocuklar iÅŸyeri hekimine muayene ettirilmek üzere derhal gözlem odalarına alınırlar. Muayene sonucunda bulaşıcı veya tehlikeli bir hastalığa tutulduÄŸu anlaşılan çocuklar, iÅŸyeri hekimince bir saÄŸlık kuruluÅŸuna gönderilir ve durumuyla ilgili olarak velisi bilgilendirilir.
(4) Oda veya yurda kabul edilen her çocuk için EK-VII’de yer alan gözlem kağıdı doldurulur ve özel dosyasına konur. Çocuklar burada kaldığı sürece, onların saÄŸlık ve genel geliÅŸme durumları, beden yapıları ve ruhsal özellikleri düzenli aralıklarla iÅŸyeri hekimince EK-VIII’de yer alan saÄŸlık muayenesi kağıtlarına iÅŸlenir.
(5) Oda ve yurtlarda kalan çocukların aşılarının yapılıp yapılmadığı iÅŸyeri hekimince takip edilir, çocukların aşısız veya eksik aşılı olduÄŸunun tespiti durumunda çocuÄŸun kayıtlı bulunduÄŸu aile hekimine götürülmesi hususunda velileri bilgilendirilir.
Çocukların beslenmesi
MADDE 19 – (1) Oda ve yurtlarda, çocukların ihtiyaçlarına göre gerekli besinler, kahvaltıları ve yemekleri verilir. Yemek listeleri ve tamamlayıcı beslenmenin düzenlenmesinde iÅŸyeri hekiminin görüÅŸleri alınır.
(2) Çocuklara ayrıca, günde 250’ÅŸer gram dayanıklı veya pastörize, yoksa kaynamış süt veya yoÄŸurt verilir.
Çocukların eÄŸitim ve geliÅŸtirilmeleri
MADDE 20 – (1) Oda ve yurtlarda, çocuklara psikososyal geliÅŸimlerini saÄŸlayacak okul öncesi eÄŸitimlerin verilmesi saÄŸlanır.
Ä°ÅŸverenin yükümlülüÄŸü
MADDE 21 – (1) Oda ve yurtların bina, kuruluÅŸ, döÅŸeme, araç, gereç, taşıt, beslenme gibi giderlerinin tamamı iÅŸverenlerce karşılanır.
(2) Buralar, ayda en az bir defa iÅŸveren veya vekili tarafından denetlenir. Ä°ÅŸveren, iÅŸveren vekili, iÅŸyeri hekimi veya bu birimlerin yönetim ve gözetiminden sorumlu olanlarca görülen eksiklikler derhal giderilir.
OrtaklaÅŸa kurulan oda ve yurtların yönetimi
MADDE 22 – (1) Oda ve yurtlar birden çok iÅŸveren tarafından kurulduÄŸu takdirde, bu iÅŸverenler veya iÅŸveren vekilleri, ayda en az bir defa toplanarak bu yerlerin yönetimine dair kararları alırlar ve uygulanmasını saÄŸlarlar. . MarblePort Türkiye'nin DoÄŸal Yapı TaÅŸları Maden Ve Mermer Portalı .
Oda ve yurtların bildirilmesi
MADDE 23 – (1) Ä°ÅŸverenler, 6331 sayılı Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Kanunu kapsamındaki iÅŸyerlerinde açtıkları oda ve yurtlarla ilgili bilgi ve belgeleri, açılma tarihinden itibaren en geç 30 gün içinde bir rapor halinde Millî EÄŸitim Bakanlığı ile baÄŸlı oldukları Çalışma ve Ä°ÅŸ Kurumu Ä°l MüdürlüÄŸüne gönderirler. Bu raporda aÅŸağıdaki hususlar belirtilir;
a) Ä°ÅŸyerinin unvanı, baÄŸlı olduÄŸu Çalışma ve Ä°ÅŸ Kurumu Ä°l MüdürlüÄŸü sicil numarası ve adresi,
b) Ä°ÅŸyerinde çalıştırılan toplam çalışan sayısı ve kadın çalışan sayısı,
c) Kuruma alınan çocuk sayısı, cinsiyeti,
ç) Kurumun açık adresi, oda sayısı, oyun yerleri, bahçenin büyüklüÄŸü, bakım ve eÄŸitim araçlarının miktar ve çeÅŸitleri.
BEŞİNCÄ° BÖLÜM
ÇeÅŸitli ve Son Hükümler
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 24 – (1) 14/7/2004 tarihli ve 25522 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Åžartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Bildirim yükümlülüÄŸü
GEÇÄ°CÄ° MADDE 1 – (1) Bu YönetmeliÄŸin yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarihten önce 4857 sayılı Kanun gereÄŸince 23 üncü madde kapsamında yapılan bildirimler geçerli sayılır.
Ä°ÅŸyerlerinde açılan oda ve yurtlarla ilgili bildirim
GEÇÄ°CÄ° MADDE 2 – (1) 23 üncü maddede yer alan 6331 sayılı Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Kanunu kapsamındaki iÅŸyerlerinde açtıkları oda ve yurtlarla ilgili bildirim yapmayan iÅŸverenler 31/12/2013 tarihine kadar Millî EÄŸitim Bakanlığı ile baÄŸlı oldukları Çalışma ve Ä°ÅŸ Kurumu Ä°l MüdürlüÄŸüne bildirim yapmak zorundadır.
Yürürlük
MADDE 25 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüÄŸe girer.
Yürütme
MADDE 26 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.
YönetmeliÄŸin Ekleri